Mee- en tegenvaller voor gemeenten in Voorjaarsnota

Gemeenten krijgen er vanaf 2026 meer geld bij, maar in 2025 moeten ze rekening houden met een financiële tegenvaller. Dat blijkt uit de Voorjaarsnota, die het kabinet maandag 15 april naar buiten heeft gebracht.

Gemeenten hebben al jaren te maken met een korting op het gemeentefonds, die samenhangt met een oud voornemen van het kabinet om toe te werken naar gemeenten van minimaal 100.000 inwoners. Het idee daarbij was dat de lasten door schaalvergroting omlaag zouden gaan, maar dit plan is nooit van de grond gekomen. De korting is vanaf 2026 van de baan. Dat betekent dat gemeenten er vanaf 2026 structureel 675 miljoen bij krijgen.

Bittere pil

In de nota staat ook dat gemeenten bij de vervroegde invoering van de BBP-systematiek vanaf 2024 het financiële effect gecompenseerd krijgen, met uitzondering van 2025. De financiële consequentie van het besluit van het kabinet is dat in dat jaar het gemeentefonds eenmalig € 675 miljoen lager wordt vastgesteld. Dat is een bittere pil voor gemeenten, zegt Divosa in een reactie.

Sociaal ontwikkelbedrijven

Verder trekt het kabinet extra geld uit voor sociaal ontwikkelbedrijven. Dit moet 10.000 banen opleveren voor inwoners die nu nog niet bij reguliere werkgevers aan de slag kunnen. Het gaat om een bedrag van bijna € 600 miljoen voor de periode 2025-2034. Met al eerder toegezegde middelen voor onder meer de financiering van beschut werk, gaat er de komende jaren in totaal ongeveer een miljard euro naar de sociaal ontwikkelbedrijven. Ook daarna blijft er structureel extra geld beschikbaar.

Wmo

Het kabinet heeft in samenspraak met de koepels van de medeoverheden afgesproken dat de Wmo in de toekomst niet langer via de algemene uitkering van het Gemeentefonds gaat, maar via een aparte financiering. Daarbij wordt onder andere gedacht aan een BUIG-achtige constructie. Er komt aanvullende indexering voor demografie bovenop de bbp-systematiek. Gemeenten krijgen er met deze indexering € 75 miljoen bij in 2026, oplopend naar een plus van € 300 miljoen in 2029.

Formatie

In verband met de formatiebesprekingen heeft het demissionaire kabinet besloten de voorjaarsnota vervroegd uit te brengen. Het is aan het nieuwe parlement of het de plannen al dan niet goedkeurt. Het kabinet doet nog onderzoek naar een mogelijke eigen bijdrage in de jeugdzorg.