CoP Inburgering - Gezinsmigranten

In de Community of Practice (CoP) Inburgering - Gezinsmigranten passeren allerlei vraagstukken de revue die te maken hebben met - de naam zegt het al - de inburgering van gezinsmigranten. Gemeenten hebben immers ook voor deze groep een taak bij de begeleiding van de inburgering op grond van de Wet inburgering 2021 (Wi2021). Een taak die eigen knelpunten met zich meebrengt. De CoP probeert hier oplossingen voor te bedenken. Vijf vragen aan communitytrekker Fikri el Makrini. 

1. Wie doen mee aan de CoP Inburgering - Gezinsmigranten? Zijn inburgeraars ook betrokken? 

‘In eerste instantie was het een Community of Practice (CoP) voor de U16 gemeenten: de uitvoerders en beleidsmedewerkers van de gemeente Utrecht en 15 andere gemeenten. Daarnaast doen taalaanbieders mee plus het Buurtteam van Utrecht. Vanaf begin oktober 2023 hebben we de CoP uitgebreid met de G4-plusgemeenten Rotterdam, Amsterdam, Den Haag, Groningen en Drechtsteden. 

Gezinsmigranten zelf zijn nog niet betrokken geweest bij onze community. We willen eerst de knelpunten oplossen en moeten ook nog goed nadenken over welke toegevoegde waarde het heeft om hen erbij te betrekken. De bedoeling is dat we hen in een later stadium wel gaan betrekken. Er zijn genoeg vragen. Want hoe hebben gezinsmigranten zelf de procedure in het buitenland ervaren? Wat vinden ze van de informatievoorziening vooraf, de aankomst in Nederland en daarna de rol van de gemeente? Hoe ervaren zij zelf de combinatie van inburgeren en het hebben van een baan?’

2. Welk thema diepen jullie nu uit? 

‘Het hoofdthema van deze CoP is Regievoering bij de inburgering van gezinsmigranten binnen de Wi2021. Hoe monitoren we het inburgeringstraject met de beperkte handvatten die je hebt als regievoerder? Tijdens de bijeenkomsten van de CoP bespreken we casussen en knelpunten waarbij we eerst kijken of we deze binnen de gemeente kunnen oplossen. Lukt dat niet, dan kijken we of we het samen met andere partijen kunnen oplossen. Als dat ook niet lukt, is het mogelijk een knelpunt wat opgeschaald moet worden richting het landelijk overleg van CoP’s of het schakelniveau. Op deze manier hebben we al een aantal keer het ministerie van SZW betrokken bij problemen waar we tegenaan lopen in de uitvoering. 

De volgende onderwerpen hebben we besproken:

• Het beschikbare aanbod en de mogelijkheden tot het volgen van online taallessen. Naar aanleiding van onze opmerkingen is uitgezocht wat hier mogelijk is. Je kunt het teruglezen in de Q&A Wet inburgering in vraag en antwoord, vraag 4 en 5. De mogelijkheid tot het volgen van online onderwijs binnen de B1-route geeft wat meer lucht voor werkende gezinsmigranten. Het ministerie heeft aangekondigd te onderzoeken of en hoe de mogelijkheden voor het bieden van online onderwijs kunnen worden verruimd (zie Uitvoeringsbrief juli 2023).
• De bereikbaarheid van de gezinsmigrant tijdens de brede intake. Aan de oproep van de gemeenten om naar de brede intake te komen, wordt namelijk lang niet altijd gehoor gegeven. Klopt het adres? Kan men niet, wil men niet? Wat zit daar achter? Dit pakken we op, samen met het ministerie van SZW. We kijken nu al waar we eerder contactinformatie kunnen verkrijgen.
• Informatievoorziening aan de gezinsmigrant via www.naarnederland.nl. Is deze informatie helder? Is verduidelijking gewenst? In de praktijk blijkt dat gezinsmigranten onvoldoende zijn voorbereid op de verplichting tot inburgering in Nederland.
• De rol van de taalaanbieder.’

3. Kun je tips delen over de manier van leren via een CoP? 

‘Als CoP hebben we een aantal uitgangspunten met elkaar afgesproken. Dit is hoe we te werk willen gaan en hoe we willen leren van elkaar:

• Een community zijn we samen, dus ieders inbreng telt precies even zwaar.
• We leren met en van elkaar: we onderzoeken, luisteren en bevragen en maken afspraken over werkwijzen en samenwerking.
• De praktijk staat centraal: wat maak je mee, waar kom je niet uit, waar heb je vragen over, waar ben je benieuwd naar?
• Er kunnen altijd nieuwe invalshoeken, vragen, ideeën en cases ingebracht worden.
• Als dat nodig of gewenst is, nodigen we andere organisaties, ervaringsdeskundigen en/of experts uit.’

4. En zijn er inhoudelijke tips vanuit de CoP Inburgering - Gezinsmigranten?

‘Wat betreft inhoudelijke tips … Regievoering is cruciaal bij de inburgering van gezinsmigranten. Het is belangrijk om vooruit te kijken, omdat de consequenties van bepaalde keuzes voor de gezinsmigrant niet bekend zijn. Als klantmanager moet je veel uitleggen en adviseren. Bijvoorbeeld: iemand wil niet betalen voor taallessen en gaat de inburgeringsexamens op eigen houtje voorbereiden. Wat als dat niet lukt? Op welk moment kun je de leerroute nog wijzigen? Hoe ondersteun je de gezinsmigrant zodat deze uiteindelijk de belangrijke stappen wel heeft gezet? De klantmanager moet hierin dus voorop lopen om de regie te kunnen voeren. Tegelijkertijd is regievoering lastig als er geen aanbod is en de gezinsmigrant zelf moet betalen ... 

Tips die we tot nu toe hebben verzameld:

1. Wees goed geïnformeerd over de voorwaarden voor verlenging en afschalen bij gezinsmigranten. Je hebt een informerende en adviserende rol!
2. Kijk bij inburgeraars over wie je twijfels hebt of er vooruitgang wordt geboekt met de taal of je aanvullende testen kunt inkopen bij een taalaanbieder. Doel: het tussentijds vaststellen van het niveau.
3. Onderzoek of het mogelijk is dat de (jonge) gezinsmigrant naar school gaat, eventueel voorafgegaan door een cursus waarbij A2-niveau wordt behaald. Vanaf een diploma op mbo-2 niveau vervalt de inburgeringsplicht en beschikt de inburgeraar over een goede startkwalificatie: win-win.’

5. Waar gaan jullie mee verder? 

‘We zijn nog niet klaar met een aantal onderwerpen. Op de agenda voor de bijeenkomsten van onze CoP staat:

• Bereikbaarheid tijdens brede intake van gezinsmigranten (zie ook hiervoor).
• Informatievoorziening aan gezinsmigranten, bijvoorbeeld tijdens de brede intake.
• Regievoering gezinsmigranten onder de Wi2021.
• Gezinsmigranten en de Z-route.
• Moeten er andere spelregels komen voor deze groep?
• De aansluiting van het taalaanbod op de situatie van werkende gezinsmigranten. Zij moeten de inburgering zelf betalen. Hoe zorg je voor een goede balans?’