Spoor 1: Maatregelen op korte termijn

In de Kamerbrief stand van zaken Participatiewet in balans (november 2022) heeft de toenmalige minister Schouten op basis van een beleidsanalyse (juni 2022) maatregelen voorgesteld die moeten leiden tot een verbetering van de Participatiewet. De kernwaarden binnen het wetsvoorstel zijn vertrouwen en menselijke maat. De voorgestelde maatregelen zijn onder andere:

• Bijverdienen: mensen die vanuit een uitkering werken, mogen 15% van de inkomsten houden, voor de periode van een jaar. Dit heeft geen effect op de toeslagen.
• Verkennen van een bufferbudget: dit moet meer zekerheid kunnen bieden bij schommelingen in inkomsten wanneer iemand naast de uitkering gaat werken.
• Giften: bijstandsgerechtigden mogen per jaar een gift ontvangen van 1200 euro. In de Kamerbrief schrijft de minister: 'Elkaar helpen moeten we niet bestraffen door een boete op compassie te zetten.'
• Vereenvoudiging van de aanvraagprocedure voor de bijstand.
• De mogelijkheid om in schrijnende gevallen met terugwerkende kracht maximaal drie maanden bijstand toe te kennen.

Stand van zaken

Het wetsvoorstel is in consultatie geweest. Samen met de VNG heeft Divosa een bestuurlijke reactie gegeven op het voorstel. Het kabinet is met het voorstel een goede richting in geslagen. Gemeenten krijgen met de nieuwe wet meer ruimte om hieraan op basis van vertrouwen uitvoering te geven en rekening te houden met de situatie van de inwoner. 

Wat vindt Divosa?

Divosa is blij dat de overheid de huidige Participatiewet wil aanpassen. De wet doet niet wat hij zou moeten doen, zoals het bieden van een vangnet voor mensen die zelf niet kunnen voorzien in hun levensonderhoud, en omdat dat de huidige regels te veel knellen. Divosa gaf eerder al aan dat zij de voorgestelde versoepelingen ziet als eerste reparaties aan de huidige Participatiewet. Maar ook dat zij uitziet naar een langetermijnvisie voor structurele herziening die nodig is in de bijstandswetgeving. 

De adviezen van de Commissie Sociaal Minimum (januari 2024) geven antwoord op de vraag wat een toereikend inkomen is en wat een eenvoudiger stelsel inhoudt.