Commissie: stel sociaal minimum in voor Caribisch Nederland

Een week na het verschijnen van het eindrapport van de Commissie sociaal minimum ligt er een vergelijkbaar advies voor Caribisch Nederland. Een speciale commissie heeft vandaag opgeroepen tot het instellen van een sociaal minimum op de zogeheten BES-eilanden: Bonaire, Sint-Eustatius en Saba, alle drie lid van Divosa. Divosa vindt dat het kabinet de adviezen van de commissie moet opvolgen, zodat bestaanszekerheid op de eilanden structureel is geborgd.

De commissie heeft bij het opstellen van het rapport eenzelfde werkwijze gevolgd als de Commissie sociaal minimum in het Europese deel van Nederland: adviescentrum Nibud heeft in kaart gebracht wat een verantwoord minimuminkomen op de drie BES-eilanden zou moeten zijn. Conclusie: er moet geld bij. De armoede in het gebied is enorm, van een fatsoenlijke levensstandaard is bij 40 procent van de bevolking geen sprake. Veel inwoners hebben meerdere banen omdat ze anders niet kunnen rondkomen. De sociale gevolgen zijn ingrijpend: kinderen zien hun ouders nauwelijks omdat die veel van huis zijn.

Lonen structureel te laag

Het grote verschil met de situatie hier is dat er op de BES-eilanden nog helemaal geen sociaal minimum is. De lonen en uitkeringen zijn daardoor al jaren structureel te laag. Dat moet worden rechtgetrokken, aldus de commissie onder leiding van de oud-gezaghebber van Bonaire, Glenn Thodé. In het rapport dat vandaag aan minister Schouten (Armoede) en staatssecretaris Van Huffelen (Koninkrijksrelaties) is overhandigd, staat hoe hoog het sociaal minimum op de eilanden zou moeten zijn. 

De commissie schrijft verder dat elke basisvoorziening zoals water en energie toegankelijk en betaalbaar moet zijn. De kosten voor levensonderhoud op de BES-eilanden zijn hoog, nog hoger dan in Nederland. Veel wordt afgewenteld op de huishoudens. Verder schrijft de commissie dat werken moet lonen. Veel inwoners zitten nu aan het eind van de maand met een flink gat. Er moet snel een overbruggingsregeling komen in de richting van een sociaal minimum. Dat kan stapsgewijs, maar zo’n maatregel kan niet wachten.

Haast is geboden

Divosa noemt de conclusies van het rapport stevig, temeer daar de situatie op de BES-eilanden al jaren bekend is. Alle inwoners van Nederlandse gemeenten hebben recht op een menswaardig bestaan. Het kan niet zo zijn dat overzeese gebiedsdelen een andere behandeling krijgen. Het kabinet moet daarom haast maken met de uitvoering van de adviezen van de commissie Thodé. Het rapport geeft helder aan waar de schoen wringt en wat verschillende huishoudens nodig hebben.

Volgend jaar zou het sociaal minimum op de BES-eilanden een feit moeten zijn. In het verlengde daarvan moeten de lonen en uitkeringen omhoog. Zolang dat nog niet is geregeld, moeten tijdelijke voorzieningen overeind blijven. Bestaanszekerheid draait niet alleen om geld, maar ook om kansengelijkheid, ontwikkeling en zingeving. Als inwoners meer kansen krijgen zich te ontplooien draagt dat ook weer bij aan een gezondere samenleving en vertrouwen in de overheid.