CPB 2024: reële kans op bezuinigingen sociaal domein

De kans is reëel dat bezuinigingen onder een nieuw kabinet mede zullen neerslaan in het sociaal domein. Dat zegt Divosa in reactie op het Centraal Economisch Plan dat het Centraal Planbureau onlangs naar buiten bracht. Rond Prinsjesdag adviseerde de Stuurgroep Begrotingsbeleid al om zo’n 17 miljard om te buigen.

Het Centraal Planbureau (CPB) geeft een duidelijk signaal af aan de formerende partijen die een nieuw kabinet moeten gaan vormen: de overheidsfinanciën verslechteren snel. Dit komt vooral door stijgende uitgaven aan sociale zekerheid, zorg, defensie en de rente op staatsleningen. Daarom zijn forse ingrepen nodig om het begrotingstekort niet tot boven de Europese norm van 3% op te laten lopen. 

Hogere lonen

De stijging van de uitgaven aan sociale zekerheid hangt samen met de hogere lonen. Een verhoging van de cao-lonen is via het minimumloon gekoppeld aan de hoogte van de uitkeringen. Bij de AOW speelt ook de vergrijzing mee. Verder gaan de zorgkosten omhoog, niet alleen door de vergrijzing maar ook door duurdere medische zorg. Het CPB voorziet verder een stijging van het aantal arbeidsongeschikten. Een ander punt dat in het rapport regelmatig terugkeert is het gebrek aan personeel. Dat is inmiddels een structurele situatie.

Investeringen

Het kabinet staat tegelijk voor een aantal grote opgaven die veel geld gaan kosten, zoals investeren in zaken als woningbouw, klimaat en defensie. Bij ongewijzigd beleid zullen de staatsfinanciën diep in het rood duiken, zegt het CPB. Hervormingen en bezuinigingen zijn daarom noodzakelijk. De groeiende zorgvraag, het borgen van bestaanszekerheid, beter onderwijs, meer woningen, meer defensie en de energietransitie vragen om meer geld en meer mensen om al die taken uit te voeren. Dat vraagt om keuzes. De tijden dat problemen met het goedkoop lenen van geld konden worden opgelost zijn voorbij en we zullen moeten leren leven met krapte op de arbeidsmarkt.