Erik Dannenberg: ‘Ondersteuning in de wijk moet je zo ver mogelijk houden van wetje-loketje’

De bewoner centraal zetten in de wijk is een prachtig streven, maar vraagt rigoureuze keuzes. Dat bleek op de eerste van een reeks van vijf roadshows die Divosa samen met de maatschappelijke coalitie Leefbare en vitale wijken organiseert vanuit de Actieagenda Wonen. Erik Dannenberg, voorzitter van Divosa: ‘We moeten overstappen van indicatie naar relatie’.

Talent, ondersteuning en meedoen

Plaats van samenkomst was Rotterdam, waar een mooi inkijkje werd gegeven in Tom in de buurt. Tom staat voor Talent, ondersteuning en meedoen en werd in 2015 opgezet voor inwoners van Alphen aan den Rijn, Kaag en Braassem en Nieuwkoop.

In de kern doet Tom iets dat eenvoudig lijkt: volwassenen helpen bij diverse problemen en vragen. Afhankelijk van de behoefte zorgt Tom voor passende ondersteuning op het gebied van wonen, zorg en welzijn, variërend van ondersteuning voor mantelzorgers tot de begeleiding van mensen met (psychische) kwetsbaarheid of een beperking. En dat met ontschotte financiering. Anders gezegd: een zak geld zonder ingewikkelde processen. Alleen voor Wmo-voorzieningen en beschermd wonen zijn indicaties nodig. 

Net als bij Tom in de buurt zijn er ook op andere plaatsen initiatieven opgezet die ervoor zorgen dat de leefbaarheid en veerkracht in een wijk verbetert. De coalitie Leefbare en vitale wijken organiseerde vorig jaar een reeks webinars waaruit zeven leidende principes zijn opgehaald. De bewoner centraal zetten is er een van. Gedeelde urgentie & een lange adem, klein beginnen en groot denken en een gezamenlijke visie en verantwoordelijkheid zijn drie andere.

Geen financiële tekorten

De gemeente Alphen aan den Rijn begreep in 2015 al dat je lef nodig hebt om het roer om te gooien: uitgaan van de inwoners, laagdrempelig zonder indicaties. Anno 2023 kan Tom in de buurt bogen op een paar succesvolle jaren. Er zijn geen financiële tekorten, geen wachtlijsten en de inwoners om wie het uiteindelijk gaat zijn tevreden. Dat komt ook doordat zij zelf actief meedenken over hun ondersteuningsplan. Snel meedoen, normaliseren in plaats van ingewikkelde processen, daar draait het om. Dannenberg: ‘Je wilt vertrouwde professionals en goede samenwerking. De dagelijkse ondersteuning in de wijk moet je zo ver mogelijk houden van wetje-loketje.’

Uitdaging voor beleid

Thema-expert Richard Boxem wees erop dat achter ontschotting een beleidsmatige uitdaging ligt en dat zorgkantoren en verzekeraars ook zouden kunnen investeren in mensen zonder indicatie. ‘Er zijn zeker wel verzekeraars die buiten de lijntjes willen kleuren.’

De aanwezigen wezen verder op allerlei (maatschappelijke) problemen waar ze mee te maken hebben. Van personeelstekorten tot de manier waarop Nederland bestuurlijk is ingericht, met verschillende regio’s voor bijvoorbeeld wonen en veiligheid. Ook de verkokering werd genoemd, in zowel zorg als wonen.

Collega-professional

Alle reden dus om flink te investeren in initiatieven zoals Tom in de buurt en de zeven leidende principes breed uit te dragen. Dannenberg: ‘Dat leidt tot minder versnippering en veel meer hybride teams met verschillende types professionals die elkaar als collega beschouwen, allen met dezelfde aandacht voor de inwoner. Daar varen we als samenleving wel bij. Dit heeft toekomst voor mensen die in een kwetsbare positie zitten.’