Het sociaal domein is voor Divosa doorgaans een lokale en regionale aangelegenheid. Maar internationaal speelt ook het nodige: de Europese kwaliteitsnormen voor het sociaal domein zijn aan herziening toe. Daarover ging het deze week in Utrecht op een bijeenkomst van ESN, het Europese sociaal netwerk. Divosa en SAM (de beroepsvereniging voor uitvoerders in het sociaal domein) traden op als gastheer. Onder de deelnemers was Divosa-procesmanager Larissa van Es.
Toegang tot het sociaal domein, een veilige omgeving zonder discriminatie, vertrouwen aan het loket en respect, het zijn enkele kwaliteitsnormen die ESN goed geregeld wil zien. De huidige, vrijwillige normen werden door de Europese Commissie ingesteld in 2010. Een ESN-werkgroep is nu bezig de normen meer in lijn te brengen met ontwikkelingen als vergrijzing, personeelstekorten en digitalisering. Er ligt nu een nieuwe lijst die over twee jaar helemaal klaar moet zijn. In Utrecht boog de ESN-werkgroep zich over de vraag hoe je de nieuwe normen concreet handen en voeten kunt geven en monitoren.
Belang
Kwaliteitsnormen in het sociaal domein doen ertoe, voor zowel inwoners, professionals als beleidsmakers. Voor Europa speelt ook nog iets anders: de manier waarop EU-landen hun sociaal domein vormgeven, loopt behoorlijk uiteen. In sommige landen is het een regionale aangelegenheid, in andere juist niet. Ook zijn er ook verschillen in financiering en toezicht.
Deelnemers aan de bijeenkomst van ESN, het Europese sociaal netwerk
Inwoner centraal
Tijdens de bijeenkomst kwam naar voren hoe belangrijk het is om de inwoner centraal te zetten en ook actief bij de hulpvraag te betrekken, vertelt Larissa. ‘Dus meer aandacht voor het algemeen welzijn, en niet alleen of het “effectief” is wat je doet. Dit is een belangrijk uitgangspunt in de nieuwe kwaliteitsnormen. Geef de dienstverlening zo vorm dat je de inwoner niet van loket naar loket hoeft te sturen en regel het goed aan de achterkant. Het centraal stellen van de inwoner kwam vorige maand ook ruim aan bod tijdens de jaarlijkse conferentie van ESN in Malmö, waar ik samen met Divosa-directeur Alexandra Bartelds en collega-procesmanager Jos Huijts aan deelnam.’
Breed toezicht
In de bijeenkomst in Utrecht kwam ook terug dat inspecties, naast hun toezichthoudende rol, meer aandacht hebben voor verbetering en ontwikkeling van het werk in het sociaal domein. Toezicht Sociaal Domein presenteerde onder andere de tool (Zorg en ondersteuning Evaluatie Tool) die samen met Integraal werken in de wijk is ontwikkeld om gemeenten te ondersteunen in zelfevaluaties. Buurtteam Nijmegen hield tijdens de bijeenkomst een presentatie over monitoring.
Boeiend was ook de bijdrage van Sociaal Werk Nederland. Die heeft een KPI-tool ontwikkeld voor sociaalwerkorganisaties om de kwaliteit van het werk te monitoren. De tool kan ondersteunen bij het inzichtelijk maken van prestaties en bijsturing. Ook geeft het opdrachtgevers inzicht in de impact van projecten en interventies. Larissa: ‘Veel gemeenten besteden taken uit, maar je wilt wel weten of de beoogde impact gerealiseerd wordt. Deze KPI-tool kan helpen om vooraf al het gesprek te voeren over de impact en om dit ook gezamenlijk te blijven monitoren. Het gaat veel verder dan het afvinken van lijstjes, je geeft werkelijk vorm aan de doelen die je belangrijk vindt.’
Divosa en European Social Network
Het Europese sociaal netwerk houdt zich bezig met de uitwisseling van kennis en praktijken op het gebied van sociaal domein en sociaal werk. De organisatie is ontstaan vanuit de behoefte om kennis uit te wisselen in een Europees verband. Divosa is vanaf het begin bij ESN actief betrokken geweest, Alexandra Bartelds maakt deel uit van de zogeheten council, waar ook negentien andere landen bij betrokken zijn.
Onder de leden van ESN zijn niet alleen verenigingen als Divosa, maar ook gemeenten, regionale overheden, ministeries, dienstverleners en universiteiten. ESN telt nu ruim 175 leden uit 34 landen. Jaarlijks houdt het ESN een internationale conferentie, en er zijn werkgroepen rondom specifieke thema’s, zoals de kwaliteit van het sociaal domein. De uitkomsten van de werkgroepen worden teruggekoppeld aan de Europese Commissie.
Heb je een goed voorbeeld dat je graag op Europees niveau zou willen delen? Of ben je benieuwd hoe er in andere landen op een bepaald thema wordt gewerkt? Laat het ons weten en stuur een mail naar Larissa van Es: les@divosa.nl.