Gemeenten hebben meer steun nodig bij uitvoering banenafspraak

Zo veel mogelijk mensen met een arbeidsbeperking aan een baan helpen. Dat was het doel van de banenafspraak in 2013. Ondanks deze afspraak zat 35 procent van deze groep in 2021 zonder werk, zo bleek uit een analyse van het CBS. Die analyse was aanleiding voor de Arbeidsinspectie om onderzoek te doen.

Er is onderzocht welke factoren verklaren dat een (substantieel) deel van de doelgroep banenafspraak niet aan het werk komt en wat ervoor nodig is om deze mensen wel aan het werk te helpen. De Arbeidsinspectie concludeert dat oorzaken te wijten zijn aan de problematiek en beperkingen van klanten. Ook spelen diverse systeemfactoren en de uitvoering van de dienstverlening door UWV en gemeenten hier een rol bij. 

Stem van de uitvoering belangrijk voor oplossingen

Divosa herkent de conclusies van het onderzoek, die overeenkomen met onze eigen bevindingen in het veld. Het is belangrijk dat de stem van de uitvoering wordt gehoord. Divosa stelt het op prijs dat de inspectie daar serieus werk van heeft gemaakt. Tegelijk moet er blijvende aandacht zijn voor de onderliggende oorzaken, omdat daar ook de basis ligt voor oplossingsrichtingen, zodat iedere inwoner in de toekomst de aandacht krijgt die die verdient. 

Handelingsperspectieven ter verbetering  

Om mensen met een arbeidsbeperking aan een baan te helpen, hebben medewerkers van het UWV en gemeenten de volgende handelingsperspectieven genoemd: 

• Om maatwerk te leveren, is er meer beschikbare tijd nodig voor de dienstverlening. 
• Ruimere inzet van voorzieningen om maatwerk te kunnen leveren.
• Een breder aanbod van werkervaringsplaatsen.
• Werkgevers ondersteunen bij het inclusiever maken van hun organisatie. 

Goede resultaten 

Divosa benadrukt dat de uitvoering ondanks vaak lastige werkomstandigheden ook goede resultaten heeft bereikt. Bij de invoering van de Participatiewet in 2015 was het budget voor re-integratiedienstverlening met tweederde teruggebracht, werd een extra bezuiniging op doelmatigheid ingevoerd én was de verwachting dat ieder jaar 10.000 - 15.000 nieuwe jongeren de bijstand in zouden stromen. Ondanks die verwachting is het bijstandsniveau gedaald en zijn er inmiddels zo'n 40.000 mensen aan de slag met loonkostensubsidie, waarvan ongeveer de helft met een jobcoach. 

Banenafspraak in Q1 2024: ruim 84.000 extra banen

De Wet banenafspraak moet ervoor zorgen dat er tot 2026 in totaal 125.000 banen extra komen voor mensen met een arbeidsbeperking. Daarvan zijn er nu 84.276 gerealiseerd, blijkt uit bijgewerkte cijfers van het UWV. De doelstelling van de banenafspraak voor 2024 is het realiseren van 115.000 extra banen. Ten opzichte van het vierde kwartaal van 2023 zijn er in het eerste kwartaal van 2024 1.988 minder banen gecreëerd. De afname van het aantal banen komt doordat veel tijdelijke contracten in december aflopen en er dan vaak overuren worden uitbetaald, aldus het UWV. Dit leidt tot meer verloonde uren in het vierde kwartaal dan normaal. Het aantal werkzame personen in de doelgroep banenafspraak is in het eerste kwartaal van 2024 afgenomen met 414 personen.