Laaggeletterdheid: bezuinigingen blijven overeind

De bezuinigingen op de aanpak van laaggeletterdheid gaan door, bleek deze week tijdens een debat in de Vaste Kamercommissie OCW in de Tweede Kamer. Divosa vreest dat veel mensen die niet goed kunnen lezen en schrijven het nu moeilijker zullen krijgen, met alle maatschappelijke gevolgen van dien.

Veel laaggeletterden hebben moeite om werk te vinden en te behouden en doen vaker een beroep op toeslagen, zorg en schuldsanering. Deze groep mensen kan door de bezuinigingen verder achterop raken, waardoor de ongelijkheid zal toenemen. Dit heeft ook impact op de samenleving en economie als geheel. Nu al bedragen de maatschappelijke kosten ongeveer een miljard euro per jaar.

Taboe

Nederland telt zo’n 2,5 miljoen volwassenen met beperkte basisvaardigheden (lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden). Veel van hen voelen zich niet gehoord en gezien en proberen vaak te verhullen dat ze niet kunnen lezen en schrijven. Er heerst nog steeds een taboe op. Moeite met taal levert stress op en gezondheidsrisico's. Daarom is het belangrijk dat het probleem tijdig wordt opgespoord zodat laaggeletterden aan scholing kunnen doen of op een andere manier hulp krijgen en mee kunnen draaien in de samenleving.

Samenwerking

De afgelopen jaren is veel geld geïnvesteerd in samenwerkingsverbanden tussen gemeenten en andere partijen om laaggeletterden te bereiken en te begeleiden. Die samenwerkingsverbanden komen door de plannen van het kabinet in het gedrang. De bezuinigingen bedragen zo’n 22 miljoen euro per jaar, waarvan 10 miljoen op de WEB-middelen (Wet Educatie en Beroepsonderwijs) en 12 miljoen op het programma Tel mee met Taal. 

Losse initiatieven

Staatssecretaris Mariëlle Paul (Onderwijs) wil ondanks de bezuinigingen de goede dingen van de afgelopen jaren in samenspraak met de gemeenten behouden. Volgens Divosa is het echter de vraag of dat kan. De vrees bestaat dat de aanpak van laaggeletterdheid steeds meer een lokale aangelegenheid wordt, met losse initiatieven en weinig samenhang. Het wordt moeilijker om mensen te bereiken die Nederlands als moedertaal hebben, een groep waar de staatssecretaris overigens veel waarde aan hecht. Volgens haar moeten ministeries meer samenwerken om laaggeletterden te bereiken. Ze wil samen met VWS, SZW en BZK optrekken om laaggeletterdheid aan te pakken. Daarnaast wees ze op landelijke campagnes om mensen te bereiken en schaamte te overwinnen.