SZW vraagt gemeenten om alleenverdieners proactief aan te schrijven

Het ministerie van SZW komt met een aantal nieuwe stappen om de problemen voor een groep alleenverdieners op te lossen. Het gaat om 6400 huishoudens die door een samenloop van regels minder zorg- en huurtoeslagen ontvangen en daardoor onder het bestaansminimum komen.

Het ministerie heeft gemeenten nu opgeroepen om alleenverdieners die bij hen bekend zijn proactief aan te schrijven. Dit is nieuw, omdat veel gemeenten wachten totdat inwoners zich uit zichzelf melden. Het idee is dat mensen nu sneller worden geholpen. Sommige inwoners weten niet dat dit ook bij hen speelt. 

Lijst

Het Rijk is op dit moment bezig in kaart te brengen om welke alleenverdieners het precies gaat. Samen met de Belastingdienst en het Inlichtingenbureau wordt gewerkt aan een lijst met alleenverdienende huishoudens. Zodra die lijst klaar is, krijgen gemeenten die, zodat zij er verder mee kunnen.

Drie fasen

Het probleem draait rond tegenstrijdige regelingen en speelt al enkele jaren. Omdat het zo ingewikkeld is, zal het ook nog een paar jaar duren voordat er een definitieve oplossing ligt. Daar wordt in drie fasen naartoe gewerkt. Op dit moment hebben gemeenten de beschikking over een zogeheten handelingsperspectief, dat dit jaar nog zal gelden. Daarna komt er een tijdelijke regeling; een wetsvoorstel daarvoor is in voorbereiding. Als alles goed gaat, wordt deze regeling volgend jaar van kracht. In 2028 moet er een structurele oplossing zijn.

Handreiking

Op dit moment kunnen gemeenten huishoudens maandelijks compenseren via de individuele bijzondere bijstand. De precieze verdeling van het macrobudget werkt het ministerie van SZW in samenwerking met de VNG uit. Afhankelijk van wanneer de gegevens voor de verdeling beschikbaar zijn, volgt de decentralisatie-uitkering via de mei-of de septembercirculaire 2024. Voor de uitvoering kunnen gemeenten gebruik maken van een handreiking die het ministerie eerder door Stimulansz heeft laten opstellen. Onder de tijdelijke regeling die daarna komt, keren gemeenten jaarlijks een vast bedrag uit aan de betreffende huishoudens. Dit gaat via een wijziging van de Participatiewet. Het kabinet heeft hiervoor middelen vrijgemaakt.

Wat vindt Divosa?

We zijn blij dat er uiteindelijk een structurele oplossing voor dit probleem zal zijn. Het is wel heel jammer dat dit nog tot minimaal 1 januari 2028 moet duren. We vinden het belangrijk dat er zo snel mogelijk een goed werkbare tijdelijke regeling komt. Dit vooral omdat het huidige handelingsperspectief heel bewerkelijk is en lastig uit te voeren.

Divosa vindt dat het ministerie van SZW en het ministerie van Financiën het probleem snel moeten oplossen en trekt hier samen met de VNG in op. De afgelopen maanden hebben deze gesprekken plaatsgevonden en we zijn blij dat het kabinet het probleem en de rol van gemeenten serieus neemt. Het is van belang dat inwoners compensatie, zoals toeslagen, niet achteraf moeten terugbetalen, maar dat het probleem ‘aan de voorkant’ wordt opgelost. Gebeurt dat niet, dan komen inwoners onder de armoedegrens en kunnen er schulden ontstaan. Ook dan komen gemeenten in beeld, waardoor de werkdruk in de uitvoering alleen maar toeneemt.