2024: 1 miljoen signalen betalingsachterstanden naar gemeenten

Het aantal signalen dat gemeenten krijgen over betalingsachterstanden bij verhuurders, zorgverzekeraars en energie- en drinkwaterbedrijven is vorig jaar met 10 procent toegenomen. In ruim acht op de tien gevallen pakten ze dit signaal ook op en zochten ze contact met de inwoner. Dat blijkt uit de jaarrapportage 2024 van de Divosa Monitor Vroegsignalering Schulden, die de gegevens over de resultaten van vroegsignalering binnen gemeenten bijhoudt.

Vroegsignalering van schulden geeft gemeenten de mogelijkheid contact te zoeken met inwoners die beginnende schulden hebben. Zo kunnen zij op tijd de juiste ondersteuning bieden en voorkomen dat betalingsachterstanden oplopen tot een problematische schuld. Eind vorig jaar namen 308 gemeenten aan de monitor deel. Zij vertegenwoordigen 94 procent van de bevolking.

Contact met inwoner

In absolute cijfers bedroeg het aantal signalen 1 miljoen. Gemeenten zochten vorig jaar met 800.000 inwoners contact. Dat zijn overigens geen unieke adressen: in bijna de helft van de gevallen had de gemeente te maken met inwoners die binnen een half jaar meerdere betalingsachterstanden hebben die bij de gemeente worden gemeld. 

Bereik

Bijna driekwart van de gemeenten zet vijf of meer verschillende methoden in om inwoners te benaderen, zoals aanbellen, telefoneren of een app sturen. Dat vergroot de kans dat ze een inwoner bereiken. In een op de vijf gevallen slaagden ze erin de inwoner te bereiken, ongeveer net zoveel als in 2023. In absolute cijfers nam het aantal wel toe, met 14 procent naar ruim 157.000. 

Net als bij eerdere rapportages blijkt dat de aanhouder wint: hoe vaker een gemeente contact zoekt, hoe groter de kans op succes. Een persoonlijke benadering werkt het best: de kans dat iemand telefonisch of aan de deur wordt bereikt is groter dan via een brief. Andere factoren die meespelen zijn de hoogte van de betalingsachterstand en de instantie waar de rekening vandaan komt. Bij verhuurders en energiebedrijven is de kans het grootst dat een inwoner wordt bereikt.

Acceptatie hulpaanbod

Wanneer gemeenten een concreet hulpaanbod doen, wordt dat in ruim een derde van gevallen ook geaccepteerd. Bij een relatief klein aantal wordt iemand doorgestuurd naar verdere (schuld)hulpverlening. 

Na vier jaar vroegsignalering is er een grote wens om de effectiviteit van vroegsignalering te vergroten. De betrokken partijen binnen de vroegsignalering - vastelastenpartners, gemeenten en het Rijk - werken daarvoor momenteel aan verbetermaatregelen. 

Drinkwaterbedrijven

Net als in eerdere jaren was het aantal betalingsachterstanden bij zorgverzekeraars het grootst. Dat komt doordat iedereen verplicht verzekerd is en doordat de zorgverzekering vaak een van de eerste rekeningen is die niet wordt betaald. Het aantal signalen van betalingsachterstanden bij drinkwaterbedrijven verdubbelde bijna, maar zij vormen niet de hoofdmoot. De toename hangt samen met het feit dat een aantal drinkwaterbedrijven, waaronder de grootste in Nederland, tegenwoordig maandelijks factureren, in plaats van eens in het kwartaal.