Vroegsignalering schulden vaste lasten: aantal signalen constant

Het aantal betalingsachterstanden dat energieleveranciers aan gemeenten hebben doorgegeven, is vorig jaar constant gebleven. Van een grote toename was geen sprake, ondanks de stijging van de energieprijzen. Gemeenten die inwoners met betalingsachterstanden van vaste lasten te hulp schieten, maken steeds meer gebruik van een breed palet aan middelen, zoals telefoontjes, sms’jes, brieven, kaarten en huisbezoeken. Het lijkt erop dat persoonlijke aandacht een effectief middel is om in contact te komen met inwoners. Dit zijn enkele conclusies uit de Jaarrapportage 2022 van de Divosa Monitor Vroegsignalering Schulden.

Gemeenten zijn sinds 2021 verplicht om inwoners die achterlopen met betalingen van vaste lasten, vroegtijdig te benaderen. Op die manier kunnen ze een aanbod doen voor (schuld)hulpverlening. Door er snel bij te zijn komt een oplossing eerder in zicht en kan worden voorkomen dat schulden verder oplopen. De monitor houdt bij hoeveel signalen gemeenten krijgen en wat ze daarmee doen. Hiermee krijgen gemeenten inzicht in (de uitkomsten van) hun vroegsignaleringsaanpak.

Schuldeisers

Dat het aantal betalingsachterstanden bij energieleveranciers niet opliep, hangt vermoedelijk samen met de steunmaatregelen van het kabinet. Ook bij zorgverzekeraars, verhuurders en drinkwaterbedrijven bleef het aantal betalingsachterstanden vrij constant, ondanks de hoge inflatie. Net zoals in 2021 kwamen de meeste ‘vroegsignalen’ van zorgverzekeraars. Een verklaring daarvoor is dat iedereen een zorgverzekering heeft, terwijl drinkwater, energie en huur gekoppeld zijn aan een huishouden. Verder blijkt dat inwoners bij beginnende betaalachterstanden de zorgrekening als eerste laten liggen.

Aantallen betalingsachterstanden

Het aantal gemeenten dat meedoet aan de monitor liep vorig jaar op van 200 naar 234. Zij vertegenwoordigen 79 procent van de bevolking. De deelnemende gemeenten ontvingen gemiddeld 3,3 signalen per maand  per 1000 inwoners. Een gemeente met 50.000 inwoners krijgt dus maandelijks rond de 165 signalen van betalingsachterstanden. Bij vier op de vijf signalen maakt een gemeente een dossier aan. 

Impact hoger

De impact van vroegsignalering is zeer waarschijnlijk groter dan op basis van uitsluitend de data valt op te maken. Bij een op de vijf dossiers wordt de inwoner daadwerkelijk bereikt, 39 procent daarvan gaat in op het hulpaanbod. Dat komt overeen met 8 procent van de dossiers. Vermoedelijk is dat percentage in werkelijkheid hoger, omdat gemeenten niet alles (kunnen) registreren en inwoners soms uit zichzelf actie ondernemen, zonder dat de gemeente daarvan op de hoogte is.

Persoonlijke aandacht

Steeds vaker maken gemeenten gebruik van een mix van contactmiddelen, zoals huisbezoek, een telefoontje, brief, mail, sms/whatsapp of een kaart. Telefoonnummers en e-mailadressen zijn nu vaker bekend. De hoogte van het bedrag vormt een belangrijk criterium om iemand op te zoeken. Meestal gaat het om een bedrag tussen de € 250 tot € 1000. Maar belangrijker is nog de vraag of een inwoner een of meerdere betalingsachterstanden heeft en of dit een terugkerend probleem is. Gemeenten die hun inwoners te hulp schieten zijn vaak succesvol met een persoonsgerichte aanpak. Lees daarvoor ook onze verhalen uit de gemeenten Haarlem en Hoeksche Waard.

Meer informatie

• Divosa Monitor Vroegsignalering Schulden | Jaarrapportage 2022 (Divosa • april 2023)
• Gemeente Haarlem over vroegsignalering schulden: gespecialiseerd belteam pakt vroegsignalering schulden efficiënt aan (verhaal • Divosa • april 2023)
• Gemeente Hoeksche Waard over vroegsignalering schulden: Hoeksche Waard gaat bij de inwoners langs (verhaal • Divosa • april 2023)