Energietoeslag: uitvoering en bereik

Om inwoners met financiële problemen te kunnen ondersteunen, is het in de eerste plaats van belang hen te bereiken. En het liefst zo vroeg mogelijk. Het doorgeven van signalen van betalingsachterstanden door vastelastenpartners (energieleveranciers, drinkwaterbedrijven, zorgverzekeraars en woningverhuurders) aan gemeenten is een wettelijke verplichting sinds 1 januari 2021. Vroegsignalering kan een belangrijke bijdrage leveren aan het vroegtijdig bereiken van inwoners met geldproblemen.

Cijfers uit de Divosa Monitor Vroegsignalering Schulden laten zien dat er afgelopen maanden een lichte stijging is van het aantal signalen ten opzichte van december 2021. In februari 2022 is door een van de energieleveranciers een bijzonder hoog aantal signalen aangeleverd. Het bleek om een administratieve fout te gaan, maar omdat gemeenten de signalen wel hebben opgevolgd, zijn ze terug te zien in de monitor. Er is dus geen sprake van een enorme stijging en daling van de beginnende betalingsachterstanden bij deze vastelastenpartners geweest.

Het aantal signalen in de eerste helft van 2022 ligt echter wat lager dan de maandelijkse totalen die zichtbaar waren in de tweede helft van 2021. Kijken we naar het maandgemiddelde over de afgelopen zes maanden, dan zien we een kleine daling van het aantal signalen per 1000 inwoners over de periode december 2021 - juni 2022, van gemiddeld 3,7 signalen per 1000 inwoners in december 2021 naar 3,5 signalen in juni 2022.

Een daling van het aantal signalen hoeft niet direct samen te hangen met minder inwoners met beginnende financiële problemen. Het kan ook geduid worden als een teken van toegenomen kwaliteit van de afgegeven signalen. Immers, in de periode mei - december 2021 waren er relatief veel signalen met schuldbedragen van meer dan 20 duizend euro. Zulke hoge betalingsachterstanden duiden niet op vroegtijdige signalering. In 2022 zien we dit niet meer terug. De gemiddelde hoogte van het schuldbedrag van de vroegsignalen van de vastelastenpartners fluctueert per maand. Er is geen duidelijke stijging of daling zichtbaar in de laatste zes maanden. 

Zoals eerder genoemd hebben gemeenten verschillende mogelijkheden om inwoners met een minimuminkomen financieel te ondersteunen en daarnaast ook een uiteenlopend aanbod voor ondersteuning bij (beginnende) schulden. Maar is er nog wel voldoende mogelijk om inwoners te ondersteunen? En waar ligt de structurele oplossing?