Werk en taal combineren: online of in de avond Nederlands leren als oplossing

Taallessen in de avond of online kunnen een oplossing zijn voor mensen die inburgeren en fulltime werken of studeren. In de regio Zuid-Kennemerland en IJmond en de gemeenten Maassluis, Vlaardingen en Schiedam zijn ze hier al mee gestart. De eerste ervaringen bieden kansen maar óók uitdagingen. ‘Wij geloven dat participeren en het volgen van taallessen elkaar kunnen versterken.’

‘Ik vind het een heel goede oplossing voor mensen die werk hebben, vrijwilligerswerk doen of stage lopen,’zegt Khuzama Al Ghazali, consulent inburgering bij Stroomopwaarts, de uitvoerder van Werk en Inkomen voor de gemeenten Maassluis, Vlaardingen en Schiedam. 'De avondlessen geven meer ruimte om overdag te kunnen participeren. Mensen die bijvoorbeeld ziek zijn of geen opvang voor hun kinderen hebben kunnen via online lessen toch de taal leren als er geen andere optie is.’

Stroomopwaarts wilde graag het aanbod uitbreiden naar de avond en online zegt Irene de Vink, teammanager inburgering. ‘Ik ben met de taalschool in overleg gegaan over wat wel en niet kan. We zijn klein begonnen met een paar groepen en doen dit binnen het contract dat we al met elkaar hadden afgesloten.’ Rachida Ben Moussa, commercieel directeur van taalaanbieder Echt Nederlands vult aan: ‘Klein beginnen werkt heel prettig. Je bent dan niet bang om te falen of ja te zeggen op iets dat je misschien niet kan waarmaken. Alles is in goed overleg gegaan.’

Gemotiveerd

Echt Nederlands heeft één online groep gericht op het staatsexamen. 'En zeven avondgroepen voor de Z-route en B1-route.' Het extra aanbod is alleen bedoeld als reguliere lessen niet mogelijk zijn, zegt Rachida. ‘Bijvoorbeeld als iemand een baan heeft gevonden en dus overdag geen tijd meer heeft, maar wel zelfstandig genoeg is om een keer in de week de online les te volgen. Zo kan iemand werk en taalles met elkaar combineren.’ 

De extra lessen bevallen goed, maar zijn niet geschikt voor iedereen. Zo heeft de taalschool voor de online lessen een aantal randvoorwaarden opgesteld, aldus Rachida: ‘Iemand moet A2-niveau hebben, gemotiveerd zijn en goed in staat om huiswerk te maken.'  Online lessen worden niet aangeboden aan mensen in de Z-route. Zij mogen online lesuren niet meetellen voor het aantal uur taalonderwijs dat zij moeten maken. Mensen in de Z-route kunnen wel gebruik maken van de avondlessen.

Bewust

Het aanbieden van lessen in de avond en online was een van de eisen bij het contracteren van taalscholen in de gemeenten Haarlem en Zandvoort, zegt Romany Beentjes, beleidsadviseur: ‘Dat hebben we gedaan omdat sommige mensen fulltime zullen werken. We vinden het belangrijk dat mensen dat kunnen combineren.’

Het nadeel is dat leren de avond voor een extra belasting zorgt, zegt Rachida: ‘Als iemand een zware werkdag heeft gehad en daarna nog drie uur les moet volgen, en dat drie keer in de week een paar jaar lang, dan is dat heel erg veel.' Cursisten vinden het daarom niet altijd even leuk om naar de avondlessen te komen. Rachida. 'We proberen mensen wel mee te geven dat sommige dingen nou eenmaal niet zo leuk zijn maar wel nodig om je doel te bereiken.'

Taalschool Danner & Danner is een van de taalaanbieders in de regio Haarlem en Zandvoort. De school werkt met twee groepen van zo'n tien tot vijftien deelnemers naast het reguliere aanbod. Een klas heeft twee keer per week les en de andere groep, een beginnersklas, drie dagdelen. 'Beide groepen hebben één dagdeel op de zaterdagochtend les, en de overige lessen in de avond,' zegt Roos Kooijman, regiomanager.

Inmiddels zijn er al mensen teruggezet naar de lessen overdag geeft Roos aan. ‘De opkomst in de avond is laag. Het is zwaar voor mensen die werken en een gezin thuis hebben. We zien dat ze weinig concentratie over hebben aan het einde van de dag. Wat we ook signaleren is dat mensen werken of studeren voorrang geven boven taallessen. Heel begrijpelijk. Maar dan komt je inburgeringsdiploma in gevaar.’ 

Docententekort

Voor de taalscholen is het vinden van voldoende docenten dan weer niet altijd makkelijk. Jarmila Dam van taalschool edINOVA: 'Dat is een uitdaging. Het is moeilijk om docenten te vinden voor de avond. Roos vult aan: 'Gelukkig zijn er ook altijd mensen die juist in de avond willen werken. Maar makkelijk is het niet.'  

Romany: 'Vanuit de gemeente snappen we dat als er geen docenten zijn er tijdelijk misschien geen avond- of weekendgroep kan starten. Daarin moet je een beetje met elkaar mee kunnen bewegen.'

Maatwerk

Toch zou Roos het andere gemeenten aanraden om te starten met extra lesaanbod. ‘Het is nog heel erg uitproberen. En dat is ook de bedoeling van de wet natuurlijk.’

Taalschool EdINOVA biedt twee keer in de week avondlessen aan van 2,5 uur. Jarmila: 'De groepsgrootte varieert van 12 tot 15 cursisten.' Het is een kwestie van maatwerk om de juiste mensen in de juiste groep te zetten, zegt Jarmila. ‘De avondlessen werken vooral goed voor mensen die een traject volgen ter voorbereiding op het B1- of B2-examen en mensen die minimaal middelbaar opgeleid zijn in het land van herkomst. Zij hebben al een goede basis gelegd. Voor mensen met weinig schoolervaring is het erg pittig.’

Het spanningsveld tussen participeren en taalles is iets waar de gemeenten Haarlem en Zandvoort een goede balans in proberen te vinden. Romany: ‘Uiteindelijk wil je per persoon kijken wat het beste is. Adviseer je iemand om parttime te gaan werken, ook als dat betekent dat diegene weer deels afhankelijk wordt van een bijstandsuitkering? Deze discussie is in onze gemeente onderwerp van gesprek.’  

Om uitval te voorkomen monitort taalschool Echt Nederlands de aanwezigheid van de online les strenger dan de lessen overdag. Rachida: ‘Ben je twee keer afwezig geweest zonder reden, dan kom je weer op de wachtlijst te staan. Voor de reguliere avondlessen worden tweewekelijks verzuimoverzichten gedeeld met de gemeente. Zo zitten we er kort op en wordt verzuim gemonitord en aangepakt. De online en avondlessen zijn een extra service dus we willen het beste eruit halen. Voor ons is het heel belangrijk dat we kunnen bijdragen aan het creëren van meer tijd voor duale trajecten. Wij geloven dat participeren en taallessen elkaar kunnen versterken.’