De sprong naar werk of de zekerheid van een uitkering?

Het eerste praktijkvoorbeeld komt van Bart Reedijk, re-integratieofficier bij de gemeente Dordrecht. In die hoedanigheid schakelt hij tussen jongvolwassen ex-gedetineerden (18-27 jaar) met complexe meervoudige problematiek en ‘het systeem’.

Huisje, boompje, beestje

‘De jonge mensen met wie ik werk zitten vast voor zware delicten. Wanneer zij vrijkomen, hebben ze geen werk, meestal schulden en vaak geen dak boven het hoofd. Hun problemen zijn complex en komen niet vanzelf goed.’
De functie van Bart Reedijk behoort niet tot een specifieke gemeentelijke afdeling. ‘Ik val rechtstreeks onder de burgemeester, ben een vrije speler. Dat is belangrijk, want voor deze jongeren is heel veel nodig. Kaders helpen mij en hen niet verder.’ Wat Reedijk bij de jongeren voor elkaar probeert te krijgen, is dat zij het huisje-boompje-beestje gaan omarmen.’ 

Zelf aan zet

Voor een eerste ontmoeting bezoekt Bart Reedijk de adolescenten in de gevangenis. In twintig minuten legt hij uit wie hij is en wat hij voor hen kan betekenen. En: dat zij zelf aan zet zijn. ‘De meesten hebben al veel hulpverleners voorbij zien komen. Ze hebben geen idee wat ik nu weer kom doen. Ik vertel dan: “Ik kom namens de burgemeester om je te helpen. De keuze is aan jou. Maar accepteer je dit niet en ga je op de oude voet door, dan heb je een probleem. Je bent in beeld nu.”’   

Andere toekomst

‘Veel van deze jongeren zien zichzelf als slachtoffer, schuiven de verantwoordelijkheid van zich af. Daar confronteer ik ze mee: “Lopen hier ook mensen van 50 rond? Ja? Nou, die waren ook ooit 18. Je bent een doodlopende weg ingeslagen. Wat als je die weg blijft volgen? Waar ben je dan over drie jaar? Je familie neemt afstand van je, je schulden lopen op, je houdt niets en niemand over.” En dan schets ik die andere toekomst: “Over drie jaar kun je servicemonteur zijn en de boel op de rit hebben, huisje, boompje, beestje. Stel jezelf dát doel.”’ 

Hoge inzet

Vertrouwen win je niet in twintig minuten, weet Bart Reedijk. ‘Daarom probeer ik meteen een paar quick wins te scoren. “Heb je geen ID-bewijs? Regel ik voor je.” Zo creëer ik momentum, waarna ik gerichter met iemand in de weer kan. Wat past bij jou, waar ben je goed in? Daar wil ik achter komen. Ik zet altijd zo hoog mogelijk in. Het is belangrijk dat iemand niet alleen bezig is, maar ook gemotiveerd blijft. En als je focus op mogelijkheden blijft, dan zie je er steeds meer.’ 

Om die reden belt Bart Reedijk ook altijd met consulenten en werkgevers in het bijzijn van de jongeren.  “Ik heb hier iemand die perfect bij jullie vacature past. Hij heeft een moeilijke tijd achter de rug, maar is nu goed op weg.” Dat geeft zo’n jongen vertrouwen én onderstreept wat zijn eigen verantwoordelijkheid hierin is.’

Op weg helpen en houden

Bart Reedijk begeleidt de jongvolwassenen gemiddeld twee jaar bij hun overgang. ‘We plannen niet te veel afspraken vooruit, maar hebben contact als het nodig is. Anders krijgen ze het gevoel dat ze weer in een systeem gezogen worden. Bovendien: als ik elke week zou vragen hoe het gaat, dan hebben we in het begin vooral vervelende gesprekken. Dat helpt niet, het heeft wat tijd nodig. Dus ook als ze een baan gevonden hebben, mogen ze me altijd bellen of appen. Ik ben ervoor om ze op weg te helpen en te houden.’