De sprong naar werk of de zekerheid van een uitkering?

Het tweede praktijkvoorbeeld van deze Simpel Switchen-themabijeenkomst wordt gepresenteerd door Remco Mosselman en Gert-Jan van der Kaaden. Mosselman is trajectbegeleider op vso-school De Blink, Van der Kaaden manager arbeidsontwikkeling bij sociaal werkbedrijf IW4, beide in Veenendaal. De twee werken nauw samen om leerlingen optimaal te begeleiden bij hun vervolgstap naar dagbesteding of werk. En daar beginnen ze al vroeg mee.

Remco Mosselman: ‘Onze school is een veilige haven voor leerlingen. We proberen de overgang naar dagbesteding of werk zo goed mogelijk met ze voor te bereiden. Toch zagen we dat relatief veel leerlingen met een arbeidsprofiel het niet lang volhielden bij de organisatie waar ze na school aan het werk gingen. Het gat tussen school en werk bleek te groot. Leerlingen lopen wel stage ter voorbereiding, maar in die periode voelt school echt nog als vangnet. Eenmaal van school missen ze dat fundament, die zekerheid. Vandaar dat we met IW4, waar elk jaar een deel van onze leerlingen aan het werk gaat, zijn gaan kijken: wat kunnen we doen om hun landing te verzachten? Hoe kunnen we hen nog beter voorbereiden?’

Logische samenwerking

Gert-Jan van der Kaaden, manager arbeidsontwikkeling: ‘Al jarenlang lopen leerlingen van De Blink stage bij IW4, onder begeleiding van hun docent of trajectbegeleider. We kennen elkaar dus goed. Als sociaal werkbedrijf hebben we veel expertise in het begeleiden van mensen naar de arbeidsmarkt en op de werkvloer. Daarnaast beschikken we over een goede set diagnose-instrumenten om hun wensen, behoeften en mogelijkheden te toetsen én over een groot netwerk van werkgevers en stagebedrijven. Het voelde logisch om de vraag van Remco en zijn collega’s samen op te pakken.’ 

Van 18 naar 16

Remco Mosselman: ‘Een belangrijk aspect van onze samenwerking is dat we de aandacht voor de overgang van school naar werk niet pas in het laatste schooljaar inzetten, maar al twee jaar eerder. Met name voor de leerlingen die nog schommelen tussen dagbesteding of werk, is die vroege aandacht voor hun vervolgkeuze gunstig. Hoe beter wij en zijzelf hun mogelijkheden en kansen in beeld hebben, hoe kleiner het risico dat we hen te laag inschalen of dat zij op hun tenen moeten lopen. Bovendien kunnen ze dan nog een paar stages lopen om uit te proberen of en hoe hun verwachtingen en vaardigheden matchen met de werkvloer.’

Compleet plaatje

Gert-Jan van der Kaaden: ‘Op dit moment lopen drie leerlingen van De Blink stage bij IW4, op onze re-integratieafdeling. Onze re-integratieconsulenten hebben veel contact met hen, zien hoe zij functioneren. Daarnaast voeren we voor deze jongeren een verdiepende arbeidsdiagnose uit; de arbeidsdeskundige en psycholoog toetsen onder meer hun leervermogen en arbeidsvaardigheden. En we voeren natuurlijk gesprekken met de leerlingen en hun ouders en met Remco en zijn collega’s om een goed beeld te krijgen van hoe het thuis en op school gaat, ook met het oog op eventuele lichamelijke of verstandelijke beperkingen. Hoe completer het plaatje, hoe beter onze jobcoach leerlingen aan een fijne, passende vervolgstage of werkplek kan helpen.’

Vertrouwen

Remco Mosselman: ‘Ik wil allereerst van een leerling zelf weten hoe die erin staat. “We zien dat je tussen dagbesteding en werk in zit. Wat denk je: zullen we eens kijken of we je naar werk kunnen begeleiden?” Die vraag leg ik daarna ook aan ouders of verzorgers voor, waarbij ik merk dat zij het vaak wel spannend vinden. Dat gesprek voeren we vervolgens ook met ouders of verzorgers. Zij vinden het soms spannend; wat als hun kind het op de werkvloer niet redt?’
Gert-Jan van der Kaaden: ‘We kunnen de uitgebreide arbeidsdiagnose met ouders doornemen, zij kunnen terecht bij onze jobcoach en we betrekken hen goed bij de voortgang van de stages van hun kind. We nemen ze stap voor stap mee in het traject.’

Tovenaar

Remco Mosselman: ‘Wat denk ik het allerbelangrijkste is, voor alle betrokkenen: durf buiten het bestaande hokje te denken. Hou niet star vast aan de schoolresultaten van een leerling, maar baseer je op wat zij in de praktijk laten zien. Cognitief kan iemand misschien niet goed mee, maar ik heb het al zo vaak gezien: geef die leerling tuingereedschap of een koksmes in de hand en het is een tovenaar. Dát is waar we naar op zoek zijn, naar die intrinsieke motivatie. Ik ben dan ook heel blij dat wij van onze organisaties en van de gemeente de ruimte krijgen om leerlingen intensief en op tijd te begeleiden. Het is zó belangrijk om hun kansen te vergroten.’

Niet wachten

Gert-Jan van der Kaaden: ‘Een ander belangrijk punt is dat je niet moet wachten tot alles dichtgetimmerd is. Je moet gewoon beginnen bij het punt waarop jij denkt: hier kunnen we iets zinnigs doen. Al doende kom je bij de volgende stap uit. Zo hoorden wij van onze psycholoog dat onze vso-stagiairs nog geen goed beeld hebben van hun toekomst. Zij weten niet wat ze leuk vinden of welke richting ze op willen en zijn geneigd sociaal wenselijke antwoorden te geven. Daar moeten we rekening mee houden, daar passen we ons begeleidings- en diagnosetraject op aan.’

Waardevolle hulp

Remco Mosselman: ‘Vanuit VSOPRO, de organisatie die bruggen slaat tussen vso- en praktijkscholen en de arbeidsmarkt, worden wij goed geholpen door coördinator Laura Peters-Edel. Zij weet alles over projecten en regelingen in de regio en maakt zich hard voor vroege jobcoaching. Ook als het nodig is de bestaande regels daarvoor te bevechten. Dat is heel waardevol. Door haar inzet op dat front, kunnen wij ons op de mensen richten.’