Wet inburgering in vraag en antwoord

Vmbo bb/kb

1. In de Kamerbrief van 15 april 2022* staat dat de minister van SZW de opleidingen vmbo zal aanwijzen als tijdelijk vrijstellende opleiding. Wat betekent dit voor de inburgeraar en waarom is dit niet eerder gecommuniceerd?

* pagina 6 van de Kamerbrief over Wet inburgering 2021 en stand van zaken verbeterplan Wet inburgering 2013, Kamerstuk 15-4-2022 | Rijksoverheid.nl

De vmbo-leerwegen basis en kader worden ook onder de Wet inburgering 2021 aangewezen als (tijdelijk) vrijstellende opleidingen. Dat betekent dat een inburgeringsplichtige die deze opleiding volgt tijdelijk wordt vrijgesteld van de inburgeringsplicht. Bij het behalen van het diploma wordt dat omgezet in een definitieve vrijstelling. Met de inwerkingtreding van de Wi2021 waren deze opleidingen niet langer aangemerkt als vrijstellend, omdat ervan uit werd gegaan dat deze opleidingen niet opleiden tot taalniveau B1. Gebleken is dat dit onjuist is, de minister heeft daarom besloten de regelgeving aan te passen. Meer informatie hierover is te vinden op pagina zes van de Kamerbrief van 15-4-2022.

(vraag toegevoegd 19 mei 2022)

2. Wanneer treedt deze wijziging in werking?

Met terugwerkende kracht per 1 januari 2022. DUO implementeert deze wijziging op dit moment in haar systemen en zal deze in de uitvoeringspraktijk na het hervatten van de processen toepassen. Uitgangspunt is dat jongeren die een vmbo basis of kader opleiding volgen ook onder de Wet inburgering 2021 tijdelijk vrijgesteld worden van de inburgeringsplicht. Formeel is van belang dat voor het aanmerken van de opleidingen vmbo basis en kader de Regeling inburgering 2021 dient te worden gewijzigd. De wijziging van dit onderdeel loopt mee met de aanpassing van het Besluit en de Regeling inburgering 2021 in het kader van het Verbeterplan Wet inburgering 2013, waarvan de internetconsultatie naar verwachting op korte termijn zal worden opengesteld. De publicatie van deze wijziging van de Regeling inburgering 2021 zal dus pas later dit jaar plaatsvinden.

(vraag toegevoegd 19 mei 2022)

3. Ontvangen de personen die tijdelijk worden vrijgesteld van de inburgeringsplicht vanwege het volgen van vrijstellende opleiding daarover een bericht (van DUO)?

Indien iemand al ingeschreven staat bij de opleiding op het moment dat diegene inburgeringsplichtig zou worden, dan ontvangt betrokkene daarvan geen bericht.  Deze persoon is dan namelijk officieel niet inburgeringsplichtig (zolang er een inschrijving is bij deze opleiding). Het kan zijn dat iemand eerst inburgeringsplichtig wordt en pas later een vrijstellende opleiding gaat volgen. In dat geval ontvangt betrokkene van DUO eerst een kennisgeving van de inburgeringsplicht en later bericht over de (tijdelijke) vrijstelling.

Omdat het besluit om de opleidingen vmbo basis en kader opnieuw aan te wijzen als vrijstellende opleidingen pas recent is genomen, hebben enkele personen in januari een kennisgeving van de inburgeringsplicht ontvangen terwijl zij een vmbo basis of kader opleiding volgden. Zij zullen hierover apart geïnformeerd worden.

(vraag toegevoegd 19 mei 2022)

Verlengingsgrond

4. Voor schoolgaande jongeren wordt een nieuwe grond voor verlenging van de inburgeringstermijn geïntroduceerd. Wat houdt dit precies in?

Op basis van signalen en zorgen van verschillende partijen (denk aan onder andere onderwijsinstellingen en gemeenten) over schoolgaande jongeren in een niet vrijstellende opleiding heeft de minister besloten om een nieuwe grond voor verlenging van de inburgeringstermijn te ontwikkelen.

Dit houdt in dat jongeren die bij het opleggen van de inburgeringsplicht een niet vrijstellende opleiding volgen, deze opleiding met toestemming van de gemeente mogen afronden voordat zij het inburgeringstraject starten, zonder dat zij daarbij in de knel komen met hun inburgeringstermijn. Indien mogelijk kan ook gekozen voor een duaal traject, dus regulier onderwijs en inburgering naast elkaar.

Als het de inburgeringsplichtige vanwege het afronden van deze opleiding niet lukt om binnen de inburgeringstermijn van drie jaar aan de inburgeringsplicht te voldoen, dan kan betrokkene namelijk zes maanden voor het verloop van de inburgeringstermijn, dus na 2.5 jaar, een aanvraag tot verlenging van deze termijn indienen bij DUO. Uitgangspunt bij deze nieuwe grond voor verlenging van de termijn is dat jongeren voldoende ruimte krijgen om hun opleiding af te ronden en vervolgens de tijd hebben om aan de inburgeringsplicht te voldoen.

(vraag toegevoegd 19 mei 2022)

5. Wanneer treedt deze verlengingsgrond in werking en kan hier nog over worden meegedacht?

In de praktijk zullen de aanvragen tot verlenging zich de komende periode niet voordoen, dit kan immers pas na 2.5 jaar.

Formeel is van belang dat deze verlengingsgrond in het Besluit en de Regeling inburgering 2021 geregeld moet worden. De wijziging van dit onderdeel loopt mee met de aanpassing van het Besluit en de Regeling 2021 in het kader van het Verbeterplan Wet inburgering 2013, waarvan de internetconsultatie naar verwachting op korte termijn zal worden opengesteld. De daadwerkelijke juridische inwerkingtreding zal dus op een later moment plaatsvinden, waarbij de streefdatum van inwerkingtreding 01.01.2023 is. In de uitvoeringspraktijk kunnen gemeenten, DUO en onderwijsinstellingen er alvast rekening mee houden dat deze extra verlengingsgrond eraan komt en, waar nodig, dit in de systemen implementeren en er in de tussentijd al naar handelen.

(vraag toegevoegd 19 mei 2022)

Overgangsrecht

6. In het wetsvoorstel ‘wijziging van de Wet inburgering 2021 in verband met aanpassing van het overgangsrecht’ is ook een verduidelijking opgenomen van het overgangsrecht voor schoolgaande nieuwkomers. Wat houdt deze in?

Met deze wijziging wordt verduidelijkt dat personen die op grond van de Wi2013 (tijdelijk) waren vrijgesteld van de inburgeringsplicht vanwege het volgen van een opleiding, die deze opleiding op 31 december van 2021 nog volgden én die zich na 1 januari 2022 zonder diploma uit deze opleiding uitschrijven inburgeringsplichtig worden op grond van de Wi2021. Opleidingen op grond waarvan iemand onder de Wi2013 kon worden vrijgesteld van de inburgeringsplicht zijn bijvoorbeeld alle opleidingen in het voortgezet onderwijs (met uitzondering van het Praktijkonderwijs), mbo-opleidingen vanaf niveau 2 en hoger onderwijs.

(vraag toegevoegd 19 mei 2022)

7. Hoe groot zijn de consequenties van deze wijziging?

Deze wijziging heeft betrekking op een specifieke, relatief kleine, groep nieuwkomers. Het betreft namelijk alleen personen die (1) die op grond van de Wi2013 (tijdelijk) waren vrijgesteld van de inburgeringsplicht vanwege het volgen van een opleiding, (2) die deze opleiding op 31 december van 2021 nog volgden (3) én die zich na 1 januari 2022 zonder diploma uit deze opleiding uitschrijven. Het gaat dus niet om personen die een paar weken uitgeschreven zijn (bijvoorbeeld in de zomermaanden, voordat een nieuwe opleiding start). De groep nieuwkomers die het betreft, zullen – net zoals alle andere inburgeringsplichtigen onder de Wi2021 – tijdens hun inburgeringstraject worden begeleid door de gemeente. Degenen die de opleiding succesvol (mét diploma) afronden worden definitief vrijgesteld van de inburgeringsplicht.

(vraag toegevoegd 19 mei 2022)

Overig

8. Kan iemand starten met een opleiding voor de brede intake met de gemeente?

In principe is het mogelijk om een opleiding te starten voor de brede intake. De Wet inburgering 2021 bevat hiervoor geen belemmeringen. Als het een opleiding betreft die tot een vrijstellend diploma kan leiden, wordt betrokkene daarmee tijdelijk vrijgesteld van de inburgeringsplicht. Als dat niet het geval is dan zal betrokkene in afstemming met de gemeente moeten bezien in hoeverre hij/zij deze opleiding kan blijven volgen, al dan niet in combinatie met inburgering.

(vraag toegevoegd 19 mei 2022)