‘Meer aandacht voor cultuursensitief werken, meer kansen voor statushouders’

Regionale verbinder Marleen Schuit in de arbeidsmarktregio Foodvalley zet zich al ruim 25 jaar in voor statushouders op de arbeidsmarkt. Bruggen slaan, kennis delen, verbinden: het maakt vast onderdeel uit van haar dagelijks werk. ‘Eigenlijk was ik al een regionale verbinder.’

Hoe vul jij de rol van regionale verbinder in?

‘Mijn opdracht is om regionale samenwerking in Foodvalley te stimuleren en de uitstroom naar werk van statushouders te bevorderen. Het mooie is dat ik de regio goed ken: ik ben hier als regiocoördinator inburgering begonnen en gelijktijdig vervulde ik de rol van projectleider Statushouders aan het werk. Dat netwerk komt heel goed van pas. Ik ben al jaren werkzaam in dit veld en ik zie het als mijn taak om bruggen te slaan, zeker ook in de rol van regionale verbinder. Ik probeer gemeenten en andere partijen met bijvoorbeeld concrete pilots te inspireren en te stimuleren. Laten zien hoe het anders kan. Het feit dat Divosa de regionale verbinders ondersteunt en bij elkaar brengt, is van grote meerwaarde. We delen elkaars goede voorbeelden en wisselen kennis uit.’

‘Door het gebruik van data is het makkelijker om goede projecten op te starten. Wat weten we over de statushouders in de regio? Waar komen ze vandaan, wat zijn de aantallen, het opleidingsniveau? De benchmark van Divosa kan hierbij helpen en je kunt ook bij gemeenten kijken wat voor data er beschikbaar is. Ik wil me daar de komende tijd nog meer in gaan verdiepen. Ik hoop dat we in de regio onze ambitie gaan aanscherpen. Hoeveel mensen gaan we begeleiden naar werk? Dat kan niet zonder inzicht in data.’

Wat is daarvoor nodig?

'Twee jaar geleden heb ik een regionaal team opgezet met collega’s van de verschillende gemeenten, van het UWV, het WSP, het leerwerkloket. Met dit team zijn we destijds gaan nadenken: hoe kunnen we de uitstroom van statushouders naar werk nu daadwerkelijk bevorderen? Onze conclusie was dat we een fundament moeten leggen onder bestaande initiatieven. Dat fundament is cultuursensitief werken. Door bijvoorbeeld een bepaalde gespreksmethodiek om te buigen naar interculturele communicatie is de kans van slagen groter. Of door voorafgaand aan een leerwerktraject de samenwerkende partners mee te nemen in cultuursensitief werken door middel van een training. We kunnen de mooiste plannen en trajecten ontwikkelen, maar zonder aandacht voor cultuursensitiviteit gaan die niet werken.’

Breng jij dit in je huidige rol ook voortdurend onder de aandacht?

‘Jazeker. “Wat je normaal vindt, zie je niet”, zeg ik altijd. Een vis in het water ziet alles behalve het water. Het is heel moeilijk om je te verplaatsen in een meneer die van het Eritrese platteland komt, die uit een wij- in plaats van ik-cultuur komt. Cultuursensitief werken gaat echt over anders denken en anders doen.’

Is die aandacht voor cultuursensitief werken anno 2024 nog steeds nodig?

‘Daar ben ik van overtuigd. Ik geef zelf dit soort trainingen ook en je ziet altijd weer die verbaasde blik. “Oh, zit dat in die cultuur zo? Oh, had ik dat geweten, dan had ik bij die meneer of mevrouw wel anders gereageerd.” We denken allemaal zo vanuit onze eigen bubbel. Door anders te kijken, weet je ook dat bepaalde zaken tijd kosten. Ik wilde bijvoorbeeld testen of we een groepje statushouders onder begeleiding van een voorman in de eigen taal aan het werk zouden kunnen krijgen. We zijn gestart met een klein groepje, vier Eritreeërs – mannen en vrouwen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Op leeftijd, ze spraken nauwelijks Nederlands maar wilden graag werken. Zij zijn onder intensieve begeleiding van een voorman die ook Tigrinya sprak, begonnen. Drie maanden duurde dat traject. En dit viertal werkt er nu nog.’

Wat is het geheim dan?

‘Deze begeleiding vraagt aandacht en tijd, maar het begint toch met bewustwording. Bewustwording van het water om het zo maar te zeggen. Bewustwording dat deze mensen misschien tegen totaal andere zaken aanlopen dan wij denken. We hebben deze groep in het begin heel intensief begeleid. Op alle leefgebieden. Deze mensen zijn zo veranderd. Ze doen weer mee, hebben het gevoel dat ze erbij horen en ook de taal gaat vooruit. Ze kunnen die taal ook meteen op de werkvloer toepassen. Ik herinner me een eerder voorbeeld van een Syrische jongen die stage liep bij een postuitgifteloket. Hij vertelde trots dat hij nieuwe woorden had geleerd. ‘Ik vraag mensen om een ‘krabbeltje’ te zetten, zo heet een handtekening.’ Het gaf hem het gevoel echt mee te doen.’

Wat vraagt dat van werkgevers?

‘Dit is echt niet alleen voor sociaal ondernemers. Er zijn genoeg ondernemers, ontdek ik, die deze ruimte willen bieden om deze aanpak te faciliteren. Soms moeten we ook heel veel stappen maken. We beginnen bijvoorbeeld met een klein groepje onder begeleiding van een anderstalige coach in een ruimte op het betreffende bedrijf met eenvoudige klusjes, we trainen ter plaatse de vaktaal en de werknemersvaardigheden. Door deze vorm van begeleiding worden ondernemers ontzorgd en kunnen nieuwkomers wennen aan werk in Nederland.’

Wat is jouw drijfveer om dit werk te doen?

‘Heel veel misverstanden tussen mensen met verschillende achtergronden zijn zo simpel op te lossen, ik ben echt al jaren op missie en zeker nog niet klaar.’