De menselijke maat bij multiproblematiek: wie pakt de regie?

Bij multiproblematiek spelen vaak meerdere juridische kwesties tegelijk en zijn er uitspraken op verschillende rechtsgebieden nodig. Om deze zaken voor de rechtzoekende inwoners sneller op te lossen, vraagt het Huis van het Recht rechters in één keer op verschillende rechtsgebieden een uitspraak doen. De weg naar het Huis van Recht, een idee van Kamerlid van Nispen, verliep moeizaam, vertelt projectregisseur Frank Houkes. Hoe kwam dit en wat maakt dat het toch is gelukt?

Frank Houkes is al zeventien jaar werkzaam als jurist bij het Juridisch Loket in Heerlen. Uit ervaring weet hij hoe zaken uit de hand kunnen lopen als er geen snelle oplossing komt. ‘Soms zit ik bij een zaak met maar liefst drie advocaten. Als een zaak al zo geëscaleerd is, kun je vaak niks meer.’

Een complexe sociale kaart

Omdat het juridische ‘generalistenwerk’ bij het Juridisch Loket kennis van veel rechtsgebieden vergt, benaderen de initiatiefnemers van het Huis van het Recht hen voor samenwerking. In 2019 beginnen de projectleiders van de gemeente Heerlen, de Rechtbank en het Juridisch Loket. Stap 1: de sociale kaart in beeld brengen. ‘Ik stond er echt versteld van hoe complex dit was’, vertelt Frank Houkes. ‘Als dit ons als professionals al moeilijk lukt, hoe moeten rechtzoekenden dan ooit helder krijgen waar ze moeten zijn?!’

Samenwerking met partners

Vervolgens zoeken de projectleiders de samenwerking met de organisaties op de sociale kaart op. Voor het aandragen van zaken nemen ze contact op met de hulpverleners in de expertiseteams multiproblematiek van de gemeente Heerlen. Daarnaast worden een aantal logische samenwerkingspartners benaderd, zoals woningcorporaties, het OM, Veiligheidshuis, Raad voor de Kinderbescherming en dergelijke, om het convenant mede te ondertekenen. Al met al een langdurig proces.

Obstakels in de planning

In 2020 kan het Huis van het Recht dan eindelijk van start. Toch dienen zich nieuwe uitdagingen aan. Frank Houkes: ‘Enerzijds was het zoeken welke zaken geschikt zijn voor het Huis van het Recht, daarnaast heb je te maken met beroepstermijnen. Een beroepstermijn bij een bezwaar tegen de Participatiewet loopt bijvoorbeeld niet parallel aan die tegen een ontbinding van een huurovereenkomst.’

Investeren in het netwerk

Een paar maanden later gaat het land in lockdown en door het thuiswerken dreigen de  contacten te verwateren. Maar in plaats van de pandemie af te wachten, kiest het team van Frank Houkes er voor om nog actiever te investeren in het netwerk. ‘Zo'n netwerk opbouwen is één ding, onderhouden is een ander verhaal. Doordat de hulpverleners in de expertiseteams vertrouwen in ons kregen, droegen ze zaken eerder aan en konden we escalaties voorkomen.’ Het resultaat? Zo’n 160 aanmeldingen zijn dankzij vroegtijdige interventie door het Huis van het Recht opgelost.