Gemeenten aan de slag met datagedreven werken

‘We willen beleid en besluitvorming onderbouwen met objectieve en feitelijke gegevens. Maar we waren steeds heel veel tijd kwijt met uitzoeken waar we bepaalde data konden vinden. Dat was totaal niet efficiënt’, zegt Kristian Coppoolse, senior beleidsadviseur arbeidsmarktregio Zeeland. En dus gooide de arbeidsmarktregio het over een andere boeg. 

‘We zijn met verschillende partijen bij elkaar gekomen, waaronder UWV, provincie Zeeland, centrumgemeente Goes en onderwijsinstellingen, om te kijken hoe we dat met zijn allen beter en slimmer konden aanpakken.’ In 2022 hebben de provincie Zeeland en de arbeidsmarktregio Zeeland daartoe de Data Alliantie Zeeland Arbeidsmarkt opgezet, een netwerkstructuur om data te ontsluiten voor verschillende gebruikers. ‘Door verzamelde data bij elkaar te brengen, hebben we nu al veel nieuwe inzichten gekregen’, zegt Coppoolse.

Eenvoudig en goedkoop

Na een voorbereiding van ruim twee jaar ging in de zomer van 2022 het arbeidsmarktplatform ArbeidsmarktInZicht Zeeland de lucht in. Het openbare dashboard is ontwikkeld door onderzoeksbureau Etil en telt vier pijlers: economie, arbeidsmarkt, onderwijs en skills (potentie van mensen). ‘We hadden de keuze om zelf een heel dataverzamelsysteem te bouwen of gebruik te maken van iets dat al bestond. Dat laatste bleek verreweg de eenvoudigste en goedkoopte optie. Het dashboard is primair bedoeld voor beleidsmakers en bestuurders, maar ook mensen van de Werkgeverservicepunten (WSP’s), werkgevers, brancheorganisaties en onderwijspartijen kunnen er profijt van hebben.’ Het grote voordeel van dit dashboard is volgens Coppoolse dat het niet alleen wordt gevoed met data van UWV, maar ook van andere partijen, zoals CBS en SBB (Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven).  

Eyeopener

Het platform biedt daarnaast een aanknopingspunt voor verdiepende analyses die door het Kenniscentrum Zeeuwse Samenleving van de HZ University of Applies Sciences worden uitgevoerd. Inmiddels zijn er twee gedaan, over onbenut arbeidspotentieel en over energietransitie. ‘In het geval van onbenut arbeidspotentieel wilden we er via data-analyse achter komen waar die groep uit bestaat. Zijn het jongeren of juist ouderen en welke opleidingsniveau hebben ze? Uit de data bleek dat in die groep van zo’n 15 duizend mensen een grote groep van onderwijsvolgende jongeren worden meegeteld. Dat vond ik een eyeopener. Je kunt wel willen dat deze jongeren direct gaan werken, maar zij zullen toch eerst hun opleiding moeten afmaken. Conclusie: de groep van onbenut arbeidspotentieel was dus een stuk kleiner dan gedacht.’

Weten waar je het over hebt

‘Op basis van bestaande data hebben we daarnaast geanalyseerd of mensen die parttime werken meer zouden willen werken’, vervolgt Coppoolse. ‘Daaruit bleek dat dit niet het geval was. Een grotere groep parttimers wil juist minder werken in plaats van meer. Dus dan weet je dat het gratis maken van kinderopvang om mensen te stimuleren om meer te gaan werken, niet dé oplossing gaat zijn. Als je beleid wilt maken, moet je eerst weten waar je het over hebt.’

Bedreigingen

Het verdiepende onderzoek naar energietransitie zit nog in de afrondende fase. ‘Wat we wel al kunnen zien, is dat er te weinig personeel beschikbaar is om de energietransitie vorm te geven op een manier die veel partijen voor ogen hebben. En we weten ook dat de groep die nu wordt opgeleid in de installatietechniek, niet groot genoeg is om de klus te klaren voor de energietransitie’, stelt Coppoolse. ‘Je krijgt nieuwe inzichten door data bij elkaar te brengen. Maar je moet niet alleen naar de kansen kijken, ook naar de bedreigingen. Daardoor krijg je een zuiverdere discussie in een regio waarin je samenwerkt.’

Op de agenda

‘De Data Alliantie zal in de toekomst blijven kijken naar thema’s die in de arbeidsmarktregio Zeeland spelen en daarin zo goed mogelijk faciliterend proberen zijn met data’, zegt de beleidsadviseur. ‘Leven lang ontwikkelen is een thema dat hoog op de agenda staat. Er is een werkgroep die kijkt hoe dat in Zeeland op een goede manier kan worden vormgegeven. De Data Alliantie ondersteunt hierin met verdiepende en verbredende analyse. Daarnaast hebben we vanuit gemeenten de vraag gekregen uit wat voor mensen de groep statushouders bestaat. Wat voor opleidingsniveau, leeftijd en taalniveau hebben zij? Met behulp van data kun je dan beslissen of het zinvol is om beleid te maken en hoe dat er dan moet uitzien. Data zijn een middel, geen doel op zich.’

Workshops

Volgens Coppoolse maken steeds meer beleidsmensen in gemeente en provincie gebruik van ArbeidsmarktInZicht Zeeland, maar moet je partijen ook blijven informeren dat het er is. ‘Medio 2022 is het platform officieel gestart. Nu brengen we het onder de aandacht via nieuwsbrieven en sociale media. Daarnaast bieden we workshops aan om geïnteresseerde gebruikers op weg te helpen. Want een databank op zich is leuk, maar je moet wel de handigheid krijgen om ermee te werken.’