Hoe ga je om met personeelstekort in het sociaal domein?

Josje Dikkers is lector Organiseren van Waardig Werk aan de Hogeschool Utrecht. Tijdens de bijeenkomst geeft ze in haar presentatie de laatste tips en inzichten om personeel te behouden op basis van recent onderzoek. 

Er gaat heel veel goed in het sociaal domein, zo blijkt uit de publicatie ‘De Staat van de uitvoering’ uit 2022. Josje: ‘Burgers worden doorgaans goed geholpen. Maar tegelijkertijd zijn er ook redenen om ons ernstig zorgen te maken over de toekomstbestendigheid van de publieke dienstverlening. Zo zien we een hoge mate van complexiteit in wet- en regelgeving en in de stapeling van beleid.’

Bevlogenheid

Om goede mensen in tijden van schaarste te behouden, is het belangrijk om aandacht te hebben voor het vergroten van bevlogenheid, zegt Josje. ‘Positieve emoties en waarden spelen een essentiële rol in het vergroten van de betrokkenheid van medewerkers in de publieke sector. Het benadrukken van die waarden, die motivatie om in het sociaal domein te werken, zou je veel meer moeten doen. En niet alleen bij jongeren of om nieuwe mensen aan te trekken. Doe dit integraal binnen de hele organisatie. Bevlogenheid kun je ook bevorderen door leiderschapsvaardigheden te vergroten, met daarbij aandacht voor ondersteuning van medewerkers.’

De lector noemt twee concrete instrumenten om meer bevlogenheid te creëren: Job Crafting en I-deals. ‘Job Crafting behelst alle veranderingen die werknemers zélf initiëren om hun werk beter te laten aansluiten bij hun eigen behoeften. Dit kun je stimuleren door allerlei interventies. Een daarvan is mensen vrijmaken voor taken die ze graag doen. Bijvoorbeeld het inwerken van collega’s. Misschien is er iemand die dat heel leuk vindt. Geef zo iemand de ruimte om zo’n taak op zich te nemen.’

I-deals

‘I-deals is een tweede instrument. Dit zijn individuele afspraken die je maakt tussen werknemer en werkgever. De meest populaire soorten I-deals in de publieke sector richten zich op loopbaanontwikkeling, flexibiliteit en herplaatsing. Om dit goed te laten werken in de praktijk zijn er wel een aantal voorwaarden. De I-deals moeten voor iedereen binnen de organisatie mogelijk zijn, ze moeten voordelen opleveren voor alle betrokken partijen en er is een klimaat van vertrouwen en commitment voor nodig. Zonder vertrouwen werkt het niet.’

Onderdeel van een team

Naast het creëren van bevlogenheid, is er ook veel onderzoek gedaan naar het reduceren van ontslagintentie. ‘Recent is er een analyse gepubliceerd van meerdere onderzoeken hierover in de publieke sector. Uit de resultaten blijkt dat functievermoeidheid sterk samenhangt met de intentie om te vertrekken. Het is ook een bekende stressor en voorspeller van burn-outklachten. Dat is dus iets om goed op te letten.’

‘Als we dan verder kijken, is affectieve betrokkenheid heel belangrijk: voel ik me onderdeel van een team, van de organisatie? Onduidelijkheid over je rol en je taken en een top-downbesluitvorming in de organisatie zijn nog twee factoren die echt sterk samenhangen met ontslagintentie. Oftewel: wees duidelijk in de rol en de taken die iemand heeft. En betrek mensen bij grote besluiten in de organisatie.’