Lokaal samenwerken in de aanpak van kinderarmoede
Laatste update:3 Wat? Handreikingen en organisatienetwerken
Professionals kunnen het verschil maken in de aanpak van kinderarmoede, door samen met gezinnen te achterhalen wat er nodig is. Daarbij is het goed om te weten wat je als professional zelf kunt doen en wat een ander kan betekenen in de ondersteuning van het gezin dat in armoede leeft.
Professionals voelen zich niet altijd handelingsbekwaam als het gaat om kinderarmoede. Als dat voor jou ook geldt, bekijk dan eens de handreikingen ‘Omgaan met (kinder)armoede’, gemaakt voor professionals uit het onderwijs, het sociaal domein en de jeugdgezondheid. Deze zijn geschreven door Mariëtte Lusse (Hogeschool Rotterdam) en Annelies Kassenberg (Hanzehogeschool Groningen). Met deze handreikingen kun je je eigen aanpak tegen het licht houden. Je krijgt daardoor beter zicht op je eigen rol en die van andere professionals.
Bouwen van een organisatienetwerk
Organisatienetwerken zijn samenwerkingsverbanden die erin slagen om complexe vraagstukken op te lossen, door anders samen te werken. Ze worden opgericht zodat organisaties iets kunnen bereiken wat ze alleen niet kunnen. Een organisatienetwerk is iets anders dan 'gewoon samenwerken'. Patrick Kenis (hoogleraar Policy and Organisation Studies aan de Tilburg University) heeft een werkwijze ontwikkeld om te komen tot organisatienetwerken. In een interview in Sprank zegt hij hierover: 'Conventionele samenwerkingsmodellen hebben vaak een sterconstructie, met in het midden één organisatie – doorgaans de gemeente –, die een-op-een samenwerkt met andere partijen. Maar bij complexe problemen is het belangrijk dat álle deelnemers onderling contact hebben.'
Twee belangrijke factoren voor het slagen van organisatienetwerken zijn samenwerken vanuit een gemeenschappelijke waarde en geduld hebben. Het is vooraf niet duidelijk welke besturingsvorm van het organisatienetwerk mogelijk of het meest passend is; dat blijkt gaandeweg.
Uitdagingen
Het werken in een organisatienetwerk kent ook uitdagingen. Iedere organisatie heeft eigen protocollen, doelstellingen en budgetten. Bij een collectieve aanpak is niet altijd duidelijk waar de verantwoordelijkheid ophoudt en begint, bijvoorbeeld rond de financiering. Je moet erkennen dat je als organisatie niet altijd in control bent, maar onderdeel bent van de grotere doelstelling. In hoofdstuk 4 staat het stappenplan om een organisatienetwerk te bouwen. Drie uitgangspunten daarbij zijn:
- Je werkt vanuit een gemeenschappelijk doel of waarde. Bijvoorbeeld: ‘We willen de gevolgen van kinderarmoede uitbannen of verkleinen’ of nog concreter: ‘We willen gezinnen bereiken die rond moeten komen van een minimuminkomen’. Iedereen die meedoet zegt ‘ja’ tegen die gezamenlijke opgave.
- De vraag van de kinderen en gezinnen om wie het gaat staat centraal. Niet het aanbod dat voorhanden is.
- Je bekijkt wat er nodig is en wie of wat nog ontbreekt. Dat pak je vervolgens met elkaar op binnen een organisatienetwerk.
Inspiratie
In een serie verhalen laten gemeenten zien hoe zij bouwen aan een organisatienetwerk voor de aanpak van kinderarmoede. In dit verhaal vertelt Patrick Kenis, grondlegger van de theorie over organisatienetwerken, wat het unieke aan deze aanpak is.
Artikel: Gezamenlijk creëren van waarden in een organisatienetwerk (Platform31.nl, juni 2022)