Verslag Divosa Benchmark Festival 2023

Door: Suzanne Tonnon, senior onderzoeker Lectoraat Schulden & Incasso van de Hogeschool Utrecht, Paulien Pakkert, consultant Bureau Bartels en  Chaimae Rahou - Beleidsadviseur Schulden, gemeente Utrecht

In 2021 liep de gemeente Utrecht op de troepen vooruit. Onder de titel Coronasanering werd er in de gemeente sneller gesaneerd en de looptijd van een schuldentraject verkort van 3 naar 2 jaar. Ook bestond het nieuwe schuldtraject in Utrecht uit een versnelde stabilisatiefase, een mogelijke kwijtschelding van een restschuld aan het eind van het traject en ontvingen inwoners praktische ondersteuning bij het opleveren van documenten van een ervaringsdeskundige. 

De Coronasanering is onderdeel van actieagenda Utrecht schuldenvrij, en één van de maatregelen die sinds 2019 zijn ingezet om inwoners sneller uit de schulden helpen. Hier vallen nog veel meer maatregelen onder.  De sanering heet zo omdat corona de aanleiding was, maar de wens bestond al veel langer.

Onderzoek

Het lectoraat Schulden en Incasso en Bureau Bartels onderzoeken de effecten van de vernieuwde aanpak in de gemeente Utrecht. Tijdens deze workshop werd ingegaan op het perspectief van de inwoner: wat betekent een sneller aanbod, uitzicht op kwijtschelding en praktische ondersteuning voor inwoners? De onderzoekers vertellen wat inwoners heeft gemotiveerd om de stap naar de gemeente te zetten, en wat ze heeft geholpen om het traject vol te houden en niet vroegtijdig uit te vallen.

Paulien Pakkert van Bureau Bartels zag onder meer dat de houding van de inwoner ook de stappen bepaalde. Over het algemeen hadden de respondenten weinig kennis van de voorzieningen en (daardoor) ook weinig verwachtingen. Er waren enkele inwoners met negatieve verwachtingen; dit kwam door verhalen 'via via'.

Voorlopige conclusies

Chaimae Rahou van de gemeente Utrecht vat de resultaten kort samen. Mensen vonden de verkorte stabilisatiefase prettig; als de stap eenmaal gezet is om hulp in te schakelen dan is het prettig als dit ook snel gebeurt. Daarnaast vinden ze fijn dat er dan niet nog meer schulden komen. Dit zorgt voor meer rust, meer opluchting en dat er wordt toegewerkt naar een oplossing.

Er bleek ook een keerzijde te zijn. Onvoorziene schulden die later aan het licht kwamen, werden kwijtgescholden door de gemeente. Dit is een risico: de inwoner ervaart dit in de praktijk als een 'fout' van de gemeente. Dit kan stress opleveren en zorgen voor twijfel aan deelname. Tenslotte is de motivatie om deel te nemen laag door gebrek aan kennis. Er was maar een deelnemer die op eigen initiatief is gekomen. Buurtteams verwijzen veel door.