Divosa Benchmark Werk & Inkomen • Jaarrapportage 2023

In 2023 constateerden gemeenten bij 3% van hun bijstandsbestand dat de bijstandsgerechtigde de inlichtingenplicht had overtreden. Hiermee lijkt een dalende trend te worden voortgezet. In 2021 constateerden gemeenten bij 5,8% van de bijstandsgerechtigden een overtreding van de inlichtingenplicht en in 2022 bij 4%. 

Het percentage overtredingen inlichtingenplicht gaat over het totaal aantal vastgestelde overtredingen van de inlichtingenplicht in een jaar, gedeeld door het gemiddelde aantal bijstandsuitkeringen in hetzelfde jaar. Bij één persoon kunnen meerdere overtredingen van de inlichtingenplicht worden geconstateerd. Het gaat bijvoorbeeld om het verzwijgen van inkomsten, een onjuiste opgave van het woonadres of een onjuiste opgave van de samenstelling van het huishouden. Hierdoor hebben deze mensen onterecht een uitkering ontvangen of een te hoog bedrag ontvangen. 

Gemeenten met minder dan 50.000 inwoners constateerden minder vaak  een overtreding van de inlichtingenplicht (2,7%) dan middelgrote en grote gemeenten (respectievelijk 3,4% en 3%).

Deze dalende trend zou kunnen duiden op een teken van een veranderende focus van gemeenten. Waar een aantal jaren terug vaker de nadruk op handhaving en fraudebestrijding werd gelegd, zijn aandacht voor de menselijke maat en maatwerk steeds belangrijker geworden.