Bijstandsvorderingen: omvang, aantal en aflossing

Dit hoofdstuk beschrijft wat voor soort vorderingen er zijn en hoe die ontstaan. Exacte definities zijn te vinden in de legenda.

Vordering vanwege het overtreden van de inlichtingenplicht

Wie de inlichtingenplicht heeft overtreden, heeft geen of onjuiste informatie verstrekt aan de gemeente waardoor het recht of de hoogte van de uitkering niet goed is vastgesteld. Het gaat bijvoorbeeld over het verzwijgen van inkomsten uit werk, het niet vermelden van vermogen of verkeerde informatie verstrekken over het woonadres of de samenstelling van het huishouden. Het overtreden van de inlichtingenplicht staat ook bekend als fraude.

Boete

Personen bij wie een overtreding van de inlichtingenplicht is geconstateerd, krijgen ook een boete. Er zijn twee type boetes. Ten eerste de boetes voor personen die de inlichtingenplicht hebben overtreden en daardoor de gemeente financieel hebben benadeeld. Het tweede type boete is ook voor personen die de inlichtingenplicht hebben overtreden, maar het verschil is dat de gemeente hierdoor niet financieel benadeeld is.

Onverschuldigde betaling

Deze vorderingen ontstaan als de uitkeringsadministratie niet snel genoeg is bijgewerkt. De gemeente betaalt dan te veel aan uitkering, maar er is geen fraude gepleegd. Iemand heeft dus op tijd een wijziging doorgegeven bij de gemeente die van invloed is op de hoogte van de uitkering of het recht op een uitkering, maar deze wijziging is door de gemeente niet tijdig verwerkt.

Voorbeelden van onverschuldigde betalingen:

• Het doorbetalen van de uitkering na uitstroom uit de bijstand.
• Wijzigingen die van invloed zijn op de hoogte van de uitkering te laat doorvoeren: bijvoorbeeld veranderingen in de samenstelling van het huishouden of inkomsten uit werk.
• Verrekening van inkomsten uit parttime of flexibel werk (Dit is bijvoorbeeld het geval bij gemeenten die inkomsten uit parttime of flexibel werk niet in dezelfde maand met de uitkering (kunnen) verrekenen).

In het geval van een onverschuldigde betaling wordt er meestal te veel uitbetaald. Het grote verschil met vorderingen vanwege het overtreden van de inlichtingenplicht is dat er bij onverschuldigde betalingen geen sprake van is opzet. De informatie is op tijd aan de gemeente doorgegeven (of zodra dat mogelijk was). Probleem is alleen dat de gemeente die informatie niet in het uitkeringssysteem heeft kunnen verwerken voordat de uitkering werd uitbetaald.

Lening en krediethypotheek

Gemeenten kunnen verschillende soorten leningen verstrekken. De belangrijkste twee zijn de leningen in het kader van de Bijzondere bijstand zelfstandigen (Bbz) en de leningen voor bijzondere bijstand. Voor ondernemers die een bedrijf willen opstarten of die in geldnood zitten, kan de gemeente leningen voor levensonderhoud verstrekken. Voor noodlijdende ondernemers kan de gemeente ook ondernemerskredieten verstrekken. Daarnaast kan de gemeente leningen verstrekken aan mensen met een minimuminkomen in het kader van de bijzondere bijstand. Dit gaat dan om leningen voor gebruiksgoederen, bijvoorbeeld voor de vervanging van een kapotte wasmachine of voor het inrichten van een nieuwe woning bij een verhuizing.

Verhaal

Verhaal bestaat uit vorderingen op anderen dan de persoon in de bijstand. Het gaat dan om de invordering van alimentatie bij ex-partners. Verhaalvorderingen ontstaan dus door de plicht van ex-partners om partner- en/of kinderalimentatie te betalen. Wie alimentatie ontvangt, heeft minder bijstand nodig om het inkomen aan te vullen tot minimumniveau waardoor gemeenten een partij worden in het alimentatiedossier van bijstandsgerechtigden.

Overige vorderingen

Dit is een restcategorie.