Divosa Benchmark Werk & Inkomen • Jaarrapportage 2021
Laatste update:Maatregelen en sancties
Wel een stijging maatregelen rondom arbeidsplicht
De overgrote meerderheid van de maatregelen (83,8%) wordt opgelegd voor het niet voldoen aan de arbeidsplicht. Dit is een stijging ten opzichte van 2020, toen dit percentage nog op 80% lag. Bij 6,3% gaat om gerelateerde verplichtingen, zoals het niet nakomen van de afspraken die gemeenten en bijstandsgerechtigden hebben gemaakt in het plan van aanpak. Of het niet zoeken naar werk of scholing in de verplichte zoekperiode voor jongeren tot 27 jaar. In 7,4% van de gevallen gaat het om ‘een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid’. Hiervan kan sprake zijn als iemand diens vermogen te snel heeft opgemaakt bijvoorbeeld door iets te kopen wat echt niet nodig was. 1,5% van de maatregelen is opgelegd vanwege agressie. Bij 0,8% van de maatregelen is de oorzaak het niet of onvoldoende nakomen van de Wet Taaleis Participatiewet. (1)
In zijn geheel beschouwd valt de effectiviteit van sancties tegen. Het enige positieve effect dat we vonden is dat sancties de kans verminderen dat mensen nogmaals niet voldoen aan hun verplichtingen. Echter, er was geen bewijs dat deze vermindering veroorzaakt werd doordat mensen daadwerkelijk meer gingen solliciteren. Bovendien lijken sancties de inkomsten uit werk te verminderen.
Bron: Sancties voor burgers (Timo Verlaat e.a., 2021)
| Categorie | Reden vermindering naar aanleiding van afstemming |
| Niet nakomen plicht tot arbeidsinschakeling | ‘Op het vlak van plicht tot arbeidsinschakeling’ |
| Niet nakomen van andere verplichtingen | ‘Niet nakomen tegenprestatie’, ‘niet nakomen verplichtingen plan van aanpak’, ‘niet (voldoende) zoeken naar werk in zoekperiode van vier weken’ en ‘niet (voldoende) zoeken naar scholing in zoekperiode van vier weken’ |
| Agressie | Agressie |
| Niet voldoen aan wet taaleis | Niet (voldoende) nakomen van afspraken i.h.k.v. de Wet Taaleis |
| Oorzaak partner | Oorzaak bij partner |
| Tekortschietend besef van verantwoordelijkheid | In het geval er handelingen worden verricht of nagelaten waardoor er onnodig een beroep op de bijstand wordt gedaan. Bijvoorbeeld door het snel opmaken van vermogen of het niet aanvragen van andere regelingen waar iemand recht op heeft. |
Voetnoten
- In de Participatiewet staat opgenomen dat iedere bijstandsgerechtigde de Nederlandse taal op referentieniveau 1F moet beheersen. Als iemand niet voldoet aan de taaleis, moet diegene de taal beter gaan leren. Doet de bijstandsgerechtigde hiervoor geen moeite, dan mag de gemeente de bijstandsuitkering verlagen.