Verslagen Inspiratielab on tour

Laatste update: 02 november 2020

De aanschaf van een tweedehands fiets, financiering van een deel van de huur, boodschappen of pasfoto’s? Soms kunnen deze kleine dingen een negatieve spiraal doorbreken en een doorbraak in het leven van burgers forceren. Toch is het voor wijkteams vaak lastig om dit gefinancierd te krijgen. De regio Alblasserwaard/Vijfherenlanden werkt daarom met een doorbraakbudget: een regelvrij budget waar wijkteams zonder verantwoording af te leggen vrij over kunnen beschikken. Tijdens het Inspiratielab on Tour op 22 september, deelde de regio zijn ervaringen met het doorbraakbudget.

In het kort

Een beperkt budget om doorbraken voor burgers te forceren kan een enorme impact maken.
Maak het budget regelvrij: geen criteria, geen aanvraagprocedures, geen verantwoording achteraf.
Vertrouw op het oordeel van de professional: zij bepalen of inzet van het budget voor een burger nodig is.

Achtergrond

De regio Alblasserwaard/Vijfheerenlanden werkt sinds 2017 met het ‘doorbraakbudget’. Dit is een vrij beschikbaar budget waar sociaal wijkteams gebruik van kunnen maken om knelpunten in het brede sociaal domein op te lossen. Het doorbraakbudget lost op waar bestaande wet- en regelgeving tekortschiet. De aanpak is simpel: er is door de deelnemende partners een budget van in totaal €40.000,- beschikbaar gesteld aan de sociaal wijkteams. Wanneer zij problemen bij burgers signaleren die niet snel genoeg binnen de bestaande voorzieningen kunnen worden opgelost, kunnen zij – regelvrij en zonder aanvraagprocedures – een beroep doen op een deel van het budget. Het budget is regelvrij ingericht: de professional bepaalt of inzet van het budget nodig is. Er zijn geen toewijzingscriteria vooraf en geen verantwoordingsprocedures achteraf. Vertrouwen in het oordeel van de professional staat centraal in de aanpak.

Hoe het doorbraakbudget is ingezet

Maya (naam is gefingeerd) belandde na een heftige scheiding met een hersenbloeding in het ziekenhuis. De lichamelijke schade was groot. Na 4 weken in het ziekenhuis was duidelijk dat Maya niet meer zelfstandig zou kunnen wonen. Er was echter niet direct plaats in een verpleeghuis. Maya moest nog een periode in haar eigen huis zien te overbruggen. Geld om de huur te betalen, was er echter niet. Haar ex-man weigerde mee te betalen, en zelf kon Maya niet meer werken. Om huisuitzetting te voorkomen, is vanuit het doorbraakbudget de helft van de huur betaald tot Maya in het verpleeghuis kon worden opgenomen. Omdat de helft van de huur vanuit het doorbraakbudget was voldaan, bleek de woningbouwvereniging bereid om de andere helft voor eigen rekening te nemen. Met het doorbraakbudget is zo een huisuitzetting – met alle kosten van dien – voorkomen

Opbrengsten

De uitkomsten van de pilot zijn opvallend. In totaal werd nog niet eens de helft van het totale beschikbare budget (40.000 euro) gebruikt om 63 mensen/huishoudens te helpen. Het ging hierbij veelal om kleine bedragen voor bijvoorbeeld boodschappen of vervoerskosten. Bert Hoeven van de regio Alblasserwaard Vijfherenlande: “Het is opvallend hoe voorzichtig de wijkteams met het budget omgaan. Ze zullen echt nooit te veel geld uitgeven. Als er een fiets nodig is, zullen ze altijd zoeken naar de goedkoopste optie via Marktplaats. We hoeven ons echt geen zorgen te maken dat ze het geld zomaar uitgeven.” Tegelijkertijd zijn de resultaten enorm: door inzet van het budget zijn huisuitzettingen voorkomen, konden kinderen onderwijs blijven volgen, en konden burgers blijven werken. Cliënten en professionals zijn erg tevreden en de regio heeft inmiddels besloten om het budget structureel te maken. Onderzocht wordt nu hoe andere en ook private partijen kunnen bijdragen aan het doorbraakbudget.

Werk vanuit vertrouwen

De kracht van het doorbraakbudget is dat het professionals de vrije ruimte geeft om te doen wat nodig is. Desnoods om regelgeving heen. Daarvoor is vertrouwen in professionals in de uitvoering nodig. Dit vraagt om lef van bestuurders. Zij moeten achter de aanpak staan en moeten het doorbraakbudget ook regelluw willen uitvoeren. Dat betekent zonder verordening, zonder beleidsregels of bezwaar- en beroepsprocedure. Het doorbraakbudget is niet juridisch ingeregeld en burgers kunnen er ook geen rechten aan ontlenen.

Regel de middelen voor het doorbraakbudget met meerdere partners

Wanneer de kosten voor het doorbraakbudget worden gedeeld door meerdere partijen, dan blijven de kosten voor elke deelnemer beperkt. Dat maakt het eenvoudiger om te starten en zaken uit te proberen. In de regio Alblasserwaard/Vijfherenland hebben gemeenten, de arbeidsmarktregio en Avres de kosten gedeeld. Het doorbraakbudget van 40.000 euro werd vervolgens verdeeld over de acht sociaal wijkteams in de regio.