Verslagen Inspiratielab on tour

Als je vanuit de uitkering de stap maakt naar parttime werk, kan dit zorgen voor financiële instabiliteit. Je inkomen is met een volledige uitkering laag maar stabiel. Als je deeltijd gaat werken is je inkomen nog steeds laag, maar wordt het instabiel. Tijdens het vijfde Inspiratielab On Tour, onderdeel van het project Simpel Switchen in de Participatieketen, presenteert Leeuwarden hun oplossing: Surplus.

Achtergrond

Mensen die parttime werken vanuit de uitkering hebben het administratief gezien niet gemakkelijk. Je geld komt in twee delen (loon en uitkering), je bent afhankelijk van wanneer de werkgever je loonstrook opstuurt, het betaalritme van het salaris - dat vaak wekelijks of vierwekelijks komt - en ook nog van de verwerkingssnelheid van de gemeente om de aanvullende uitkering te berekenen.

Het zorgt ervoor dat mensen het overzicht op hun financiën verliezen en dat soms zelfs schulden ontstaan. Dat probleem heeft de gemeente Leeuwarden opgelost met Surplus als tussenrekening: dat is werken zonder gedoe. Klanten houden zo een stabiel inkomen op een vast moment in de maand.

Biedt zekerheid door een vast inkomen

Met Surplus wil de gemeente uitkeringsgerechten die parttime werken ontzorgen door ze financiële rust en zekerheid te bieden. Surplus zorgt voor een vast inkomen (de uitkeringsnorm) zonder verrekeningen achteraf.

Het uitgangspunt is simpel: als een klant parttime werkt, weet je als gemeente vooraf al wat de hoogte is van de maandelijkse inkomsten. Namelijk: de geldende uitkeringsnorm plus een eventuele vrijlating. Het enige dat we nog niet weten, is hoe dit inkomen is samengesteld. Welk deel is loon, welk deel is aanvullende uitkering? Dat dit vooraf niet bekend is, is in de huidige verrekeningssystematiek vaak het probleem van de klant.

Met Surplus draait de gemeente dit om. Als je vooraf het totale inkomen toch al weet, waarom dit dan niet op een vast moment in de maand aan de klant overmaken? Zodra je weet wat het verrekenbare inkomen is, kun je dit administratief, dus zonder dat de klant hier last van heeft, met de betaalde uitkeringsnorm verrekenen.

Dit gebeurt door de werkgever het loon naar de gemeente te laten overmaken; de klant heeft daarvoor zijn werkgever gemachtigd. De gemeente stelt op basis van de loonstrook de verrekenbare inkomsten vast. Deze worden administratief, dus achter de schermen, door de gemeente verrekend, zodat alles uiteindelijk goed in het systeem staat. Dit voorkomt achteraf verrekeningen en debiteuren/schulden na het beëindigen van de uitkering.

Zorg voor vertrouwen

Bij de introductie van Surplus bleek hoe belangrijk het is om het vertrouwen van de klant te krijgen. Veel klanten met werk hebben negatieve ervaringen met de sociale dienst en zijn bang over te gaan naar een nieuw systeem. In Leeuwarden wordt daarom ook veel tijd uitgetrokken om met de klant door te spreken wat Surplus voor zijn situatie betekent. De consulent geeft zijn e-mailadres en is bereikbaar voor vragen. Een vaste contactpersoon, bereikbaarheid, duidelijke informatie zijn voorwaarden om vertrouwen te krijgen. Eenmaal gebruiker van Surplus komt dat vertrouwen vanzelf, omdat het zekerheid en overzicht biedt. Klanten zijn er erg mee geholpen.

Meer mogelijkheden voor financiële stabiliteit

Een tussenrekening als Surplus biedt stabiliteit. Als gemeente kun je dit verder versterken door te sturen op financiële zelfredzaamheid van de klant. Die kan versterkt worden door budgetbegeleiding, budgettraining en dergelijke. Lokaal zijn daar tal van mogelijkheden voor, denk bijvoorbeeld aan de inzet van vrijwilligers.

Exitgesprek gericht op de financiële toekomst

Ook een exitgesprek kan onderdeel zijn van de reguliere dienstverlening. In dat gesprek wordt met de klant gekeken naar de nieuwe financiële situatie, wat dat betekent voor toeslagen, subsidies, regelingen en belastingen. Wanneer een klant problemen heeft met het organiseren van zijn financiële huishouding, kan de consulent zorgen voor de inzet van de juiste hulp. Dat kan in de vorm van een vorm van budgetbeheer, een overbruggingsperiode in bijvoorbeeld Surplus, inzet van een financieel maatje en dergelijke.