Leidraad monitoring vroegsignalering

Laatste update:

1 Leren, bijsturen en evalueren door monitoren van het proces van vroegsignalering

Sinds 1 januari 2021 zijn gemeenten bezig met de implementatie van de gewijzigde Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) en het inrichten van het proces van vroegsignalering. Nu deze eerste implementatiefase in de meeste gevallen is voltooid, is het van belang beleid en uitvoering te monitoren en te evalueren om een goed beeld te krijgen van de effectiviteit van vroegsignalering en waar nodig bij te sturen. Ook kan monitoring van belang zijn om te zorgen voor interne verantwoording van het proces van vroegsignalering.

Deze leidraad is opgesteld door Divosa en VNG Realisatie om gemeenten handvatten te bieden bij monitoring en evaluatie van het proces van vroegsignalering van betalingsachterstanden. Daarnaast biedt de leidraad ondersteuning bij het gebruik van de Divosa Monitor Vroegsignalering Schulden en aanbevelingen voor eenduidige registratie.

Achtergrond

Sinds 1 januari 2021 is vroegsignalering door de gewijzigde Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) voor gemeenten een wettelijke taak. De gewijzigde Wgs faciliteert onder andere de gegevensuitwisseling over betalingsachterstanden tussen schuldhulpverleners en schuldeisers van vaste lasten met als doel vroegsignalering van schulden.

Doel van de vroegsignalering van betalingsachterstanden zoals vastgelegd in de Wgs is om inwoners eerder te kunnen bereiken en desgewenst te helpen bij het oplossen van schulden, om zo problematische schulden te voorkomen. Op het moment dat inwoners pas na enkele jaren na het ontstaan van de eerste schulden hulp zoeken, zoals vaak het geval was (1), kan de schuldenproblematiek uitgegroeid zijn tot een complex probleem. Op het moment dat inwoners sneller worden bereikt en geholpen, zijn de financiële problemen nog relatief beheersbaar. Dat maakt de hulpverlening gemakkelijker en de kans van slagen groter.

Doel en scope van de leidraad

Deze leidraad is geschreven voor medewerkers van gemeenten die zich bezighouden met monitoring en evaluatie van vroegsignalering. We refereren in dit stuk verder naar gemeenten. De leidraad geeft gemeenten handvatten bij het vormgeven van monitoring en evaluatie van vroegsignalering. 

Gemeenten hebben beleidsvrijheid waar het gaat om de uitvoering van vroegsignalering. Er is zodoende ook niet één manier om het proces van vroegsignalering te monitoren. Afhankelijk van specifieke (sub)doelstellingen van de gemeente, kan de monitoring anders vormgegeven worden. Deze leidraad geeft inzicht in belangrijke stappen bij het opzetten van een proces van monitoring en evaluatie. Daarbij wordt beschreven hoe de centrale doelstellingen van de Wgs en mogelijke neveneffecten gemonitord zouden kunnen worden.

Achtergrondinformatie

Ter info hieronder enkele documenten die sinds januari 2021 gepubliceerd zijn met betrekking tot het proces van vroegsignalering die relevant kunnen zijn:

Leeswijzer

In het eerste hoofdstuk geven we handvatten met betrekking tot monitoren en evalueren in algemene zin - met direct een toepassing op het proces van vroegsignalering. In het daaropvolgende hoofdstuk lichten we kort de Divosa Monitor Vroegsignalering Schulden toe om in het laatste hoofdstuk stap voor stap te kijken welke data je als gemeente kunt  verzamelen voor een proces- en effectevaluatie rondom vroegsignalering. In de bijlage vind je een overzicht van alle informatie die in dit stuk wordt genoemd en waar je dit terug kunt  vinden. Het kan handig zijn om hier al aan het begin van het lezen van dit stuk een blik op te werpen.

Voetnoten

  1. Social Force (2011), Vroegsignalering moet en kan! Een onderzoek naar de toegevoegde waarde van een Landelijk Informatiesysteem Schulden.

Inhoud