Pilots inburgering van start tot finish, deel 2: B1-route

‘Met een hoger taalniveau vergroot je je wereld.’ Volgens de gemeente ’s-Hertogenbosch is dit taalniveau belangrijk voor werk, deelname aan de maatschappij en een beter toekomstperspectief. In de pilot ‘Van A2 naar B1’ wilden programmamanager Bram van der Veer en projectleider Tanja Wark van de gemeente ’s-Hertogenbosch daarom antwoord vinden op de vraag: ‘Hoe kunnen we het taalniveau verhogen, met name als statushouders al aan het werk zijn?’

Ongeveer de helft van de deelnemers had al een betaalde baan toen ze aan de pilot begonnen. ‘Daar hebben we dus bewust voor gekozen’, vertelt Wark. ‘Deze mensen hadden het vaak heel druk door werk, maar ook omdat ze een gezin moesten onderhouden.’

Daarnaast had 25% van de deelnemers een lage leerbaarheid. Deze factoren hadden volgens Wark en Van der Veer veel invloed op het leren van de taal. ‘De aanwezigheid in de lessen zelf was altijd hoog. Dat kwam vooral omdat de motivatie onder de deelnemers ook erg hoog was.’ Maar het maken van huiswerk buiten de lessen liet echt te wensen over. ‘Dat was in de combinatie met werk en een gezinsleven vaak te veel’, vertelt Wark. ‘Ook waren veel deelnemers niet gewend om zelf te studeren.’

Taallessen

De 45 nieuwkomers volgden een intensief taaltraject aan het Koning Willem I College om van taalniveau A2 naar B1-niveau te komen. De rol van Wark als projectleider bleek daarbij erg belangrijk. Zij was wekelijks zelf op de leslocatie aanwezig en daardoor direct aanspreekpunt voor docent en cursisten. Daarnaast kreeg elke deelnemer een vrijwillige taalcoach en extra ondersteuning bij Language Institute Regina Coeli, ook bekend als ‘De nonnen van Vught’. ‘Die persoonlijke begeleiding en ondersteuning vonden de deelnemers echt heel waardevol’, vertelt Wark. ‘Dat was even heel iets anders dan de gewone lessen.’

Invloed op de levenssfeer

‘Gedurende de pilot zijn we wel tot het inzicht gekomen dat B1-niveau voor iedereen, ongeacht de leerbaarheid, best lastig is om te halen’, vertelt Van der Veer. ‘De stap van A2 naar B1 is groot.’ Daarom moeten volgens Van der Veer gemeenten alle aspecten van het leren van de taal zorgvuldig onder de loep nemen. ‘Waar heb je vanuit de gemeente invloed op? Je kunt de randvoorwaarden van de lessen regelen en de samenwerking zoeken met partners en werkgevers. Maar je hebt minder invloed op persoonsgebonden factoren, zoals wilskracht en geloof in eigen kunnen.’

Volgens Van der Veer is het belangrijk om alle factoren die van invloed zijn op het traject, bij de intake de revue te laten passeren. ‘Het leren van een taal houdt veel meer in dan alleen taallessen. We moeten taal echt laten doorwerken in alle aspecten van iemands leven. Bijvoorbeeld via hun werk of met een persoonlijke taalcoach bij iemand thuis. De kans op slagen is dan het grootst.’

Grenzen verlegd

Op basis van een landelijk gemiddelde had de gemeente als doelstelling dat 70% van de deelnemers B1-niveau zou halen aan het einde van de pilot. En dat terwijl de doelgroep verre van gemiddeld was. ‘Die doelstelling was ook erg optimistisch’, zegt Wark. ‘We zijn heel tevreden dat zeven deelnemers in één keer geslaagd zijn voor alle onderdelen (lezen, schrijven, spreken en luisteren) van het examen B1. Dat is meer dan ik in de loop van het traject zag aankomen. Daarnaast hebben flink wat deelnemers een aantal onderdelen gehaald.’

Van der Veer: ‘Onze pilot had als ondertitel: de grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld, een quote van Ludwig Wittgenstein. We zagen ook dat echt grenzen zijn verlegd.’ Zo waren er zelfs twee deelnemers die door hun verbeterde taalniveau een andere en betere baan hebben gevonden. ‘Wittgenstein had dus gelijk.’