Pilots inburgering van start tot finish, deel 3: Brede intake en persoonlijk Plan Inburgering en Participatie (PIP)

Meestal beginnen inburgeringsprocessen nadat nieuwkomers gehuisvest zijn. Gemeenten Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Koggenland, Medemblik, Opmeer en Stede Broec pakten het iets anders aan tijdens een pilot ter voorbereiding op de nieuwe Wet inburgering. In de regio Westfriesland vond de intake namelijk al plaats in de lokale asielzoekerscentrums, met face-to-face ontmoetingen die een vertrouwensband schiepen en de eerste stap vormden in het inburgeringsproces. Ook konden er hierdoor voorbereidingen worden getroffen voor nieuwkomers, zodat zij zich zo snel mogelijk thuisvoelden in Nederland.

Daphne de Boer is projectleider van deze pilot en beleidsmedewerker bij WerkSaam. 'Wij zijn in eerste instantie naar de azc’s toegegaan om nieuwkomers alvast kennis te laten maken met de coach die ze na de huisvesting zouden krijgen’, vertelt de Boer. 'Dat ervaarden de bewoners als heel prettig, want zij zitten daar af te wachten en weten niet hoe de rest van hun leven er uit gaat zien. Als je dan alvast een contactpersoon hebt, is dat fijn.’

Helderheid

Volgens Stephanie van Tunen, beleidsmedewerker in Hoorn, kan deze proactieve aanpak bij sommige nieuwkomers ook tot onduidelijkheid leiden. 'Het is belangrijk om de brede intake te hebben op het moment dat zeker is waar iemand gehuisvest wordt en diegene het ook weet. Hoe lang het duurt voordat iemand daadwerkelijk gehuisvest wordt, weten wij niet altijd. Soms zat er te veel tijd tussen de brede intake en de huisvesting, bijvoorbeeld een half jaar. Dat zorgde bij de statushouders voor verwarring en frustratie.’ Dit kunnen de betrokken partijen tot op zekere hoogte voorkomen. Bijvoorbeeld door een heldere boodschap te brengen aan de nieuwkomers: we gaan alvast beginnen met de intake, maar de huisvesting kan nog even duren.

Voorsprong

WerkSaam kon wel een voorsprong creëren door samen met de nieuwkomers al vroeg te beginnen met de intake en het PIP. De Boer: 'Waar wij heel blij mee waren, is dat de gemeente bijvoorbeeld al eerder hulpverlening in kon zetten. We kennen onze cliënten al een beetje, dus we weten dat gezin A volgende maand in Hoorn komt te wonen en dat de man lichamelijke klachten heeft. Dan kunnen wij dat alvast aangeven bij de huisvesting. In een ideale situatie zou je bij elke nieuwkomer alvast kijken of je op verzoek een taalmaatje, vrijwilligerswerk of een aangepaste woning kunt regelen.’ Ook hierbij is timing van belang. Als de huisvesting te lang duurt, kan een vrijwilligerswerkplek bijvoorbeeld al vergeven zijn.

Road maps

Als extra hulpmiddel bij de huisvesting hebben de gemeenten 'road maps' samengesteld voor alle nieuwkomers. Dit zijn mappen vol praktische informatie over de plaats waar iemand gehuisvest wordt. Je leert zo wie de burgemeester is, hoeveel huisartsen er zijn en wat voor openbaar vervoer ze kunnen nemen. De nieuwkomers stelden namelijk veel praktische vragen, zoals: 'Ik kom in een dorp te wonen, maar mijn familie woont in Rotterdam. Gaat er een bus?’ De road maps bevatten zowel algemene informatie voor alle nieuwkomers, als specifieke informatie voor individuen.

Kennis voor beide partijen

Al met al was Van Tunen positief over de aanpak van deze pilot. 'De nieuwkomers vonden het fijn om alvast een contactpersoon te hebben en die roadmap te krijgen. Daarnaast geeft de intake ons zo ook meer informatie. Als je de statushouders alvast kent en contact hebt met de casemanagers bij het azc, dan hoor je meer "ins en outs" over de voorinburgering. Zo weten wij bijvoorbeeld hoe gemotiveerd iemand is om te participeren in de maatschappij. Als je echt een PIP moet vaststellen, helpt deze informatie enorm, want dan kun je doelen stellen die ook daadwerkelijk haalbaar zijn.'