Divosa Monitor Vroegsignalering Schulden • Jaarrapportage 2023

Naast de toename in het aantal reguliere vroegsignalen voor energie -zoals uit de vorige paragraaf bleek- hebben gemeenten afgelopen jaar voor energie ook met zogenaamde eindeleveringssignalen te maken gekregen.

Sinds 1 april 2023 heeft het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) een nieuwe 'Regeling afsluitbeleid voor kleinverbruikers van elektriciteit en gas'. Hierin is een bepaling opgenomen die energiemaatschappijen verplichten tot het sturen van een eindeleveringssignaal aan de gemeente, in aanvulling op het vroegsignaal. Een eindeleveringssignaal wordt minimaal 20 werkdagen voor daadwerkelijke einde levering (contractbeëindiging) gestuurd. 

Van alle energiesignalen van april tot en met december 2023 is ruim één op de vijf (22%) een eindeleveringssignaal. Bij niet-betaalde jaarafrekeningen is het mogelijk dat een energieleverancier de gemeente zonder vroegsignaal een eindeleveringssignaal stuurt.

Het aandeel eindeleveringssignalen neemt toe gedurende het jaar, van 14% en 16% in juni en juli, tot respectievelijk 27% en 30% in november en december. Mogelijke verklaringen hiervoor: 

• Ontwikkelingen in het opstarten van een nieuw proces. Wellicht zijn de eerste maanden nog niet representatief voor de daadwerkelijke situatie. Energieleveranciers zaten in de beginfase van een nieuw proces, waarbij de nieuwe werkwijze nog niet bij alle leveranciers op de gewenste wijze was doorgevoerd. Bovendien gaat zo’n beginperiode gepaard met kinderziektes in de aanlevering. Aan het einde van het jaar is het nieuwe proces meer ‘eigen geworden’. 
• Veranderingen in het proces van de energieleveranciers. Gerelateerd aan het eerstgenoemde punt, kan het zijn dat energieleveranciers na de opstartfase hun proces anders hebben ingeregeld, waardoor er sneller een eindeleveringssignaal naar een gemeente wordt gestuurd.
• Betaalgedrag van klanten van energieleveranciers. Op 1 april 2023 is het afsluitverbod opgeheven. Bij mensen in de periode ervoor al niet meer hun rekeningen betaalden, kon het contract nu weer worden beëindigd. Deze inhaalslag kan het relatief hoge percentage eindeleveringssignalen in april verklaren.  
  De stijging gedurende 2023 komt mogelijk door een combinatie van het (periodiek) betalen van een nabetaling van de jaarafrekening en een verhoogd termijnbedrag. Door die combinatie kan het zijn dat een klant niet meer in staat is om aan zijn betalingsverplichtingen te voldoen, waardoor de energieleverancier genoodzaakt is een eindeleveringssignaal te sturen. 
  De kans dat het seizoenseffecten zijn, zal beperkt zijn, aangezien klanten een vast termijnbedrag betalen in plaats van een maandelijks bedrag dat afhankelijk is van het verbruik in de voorgaande periode. 

Het is op basis van deze gegevens niet te zeggen wat nu de daadwerkelijke oorzaak is. Daarvoor is het goed om deze ontwikkeling te blijven monitoren.