Pilots inburgering van start tot finish, deel 1: Vrouwelijke nareizigers en gezinsmigranten

Met de empowermenttraining All Women Aboard richtte de gemeente Haarlemmermeer zich in het bijzonder op vrouwelijke nareizigers, met als doel: een nieuw leven opbouwen in Nederland en participeren in de Nederlandse samenleving. ‘Voor deze doelgroep is empowerment een noodzakelijke stap richting participatie’, vertelt projectcoördinator Rina Wijnia. ‘Het moest een combinatie zijn van stappen zetten richting participatie en tegelijkertijd zelfstandig je weg leren vinden in de samenleving.’

‘Het voelde voor ons team als een enorme frustratie’, vertelt Wijnia over de aanleiding voor de gemeente om mee te doen met het pilotprogramma. ‘We verloren de vrouwen vaak uit het oog zodra hun partners een baan vonden en daardoor uit de bijstand verdwenen.’ Er waren geen instrumenten voorhanden om het contact met de vrouwen te onderhouden. ‘Daardoor ontstond een groep vrouwen die na een aantal jaar nog steeds de taal niet sprak en niet zelfredzaam was. Daar wilden we met deze pilot iets aan veranderen.’

Deelnemers werven

Voorafgaand aan de pilot vond een uitgebreide werving plaats. ‘Dat heeft ervoor gezorgd dat de klantmanagers veel meer zicht hebben gekregen op deze vrouwen’, vertelt Beatrijs Aukema, beleidsadviseur bij de gemeente. ‘Zo hebben zij meer inzicht gekregen in wie deze vrouwen zijn, waar de behoeftes en wensen liggen, en of zij voldoende gemotiveerd zijn.’

Dat resulteerde in twee groepen vrouwelijke nareizigers: één met voornamelijk Syrische, en één met voornamelijk Eritrese vrouwen. Eerder was het plan om ook te starten met een groep gezinsmigranten, maar daar heeft de gemeente besloten vanaf te zien. ‘Voor deze groep kregen we namelijk maar drie aanmeldingen binnen’, vertelt Aukema. ‘Dat was zo’n kleine groep met zulke verschillende vrouwen, uit ervaring weten we dat dat niet werkt.’

Gezin betrekken

Dat stukje zelfvertrouwen is hard nodig. ‘Als je aan deze vrouwen vraagt hoe het gaat, vragen ze zich eerst af: gaat het goed met mijn man? En gaat het goed met mijn kinderen? Pas daarna zijn zij zelf aan de beurt’, legt Wijnia uit. ‘Ze staan erg in dienst van hun man en kinderen, en moeten leren om keuzes te maken voor zichzelf. Dat de vrouwen voor de kinderen zorgen en de man werkt: helemaal prima. Maar ze moeten weten dat ze een keuze hebben.’

Vanaf de eerste bijeenkomst zijn de mannen ook betrokken bij de trainingen. ‘Dat bleek een belangrijke les’, vertelt Wijnia. ‘Zij konden hun vrouwen echt ondersteunen en stimuleren.’ Maar de mannen hebben, terwijl de vrouwen bezig waren met het programma, ook een grotere rol gekregen in de verzorging van de kinderen. ‘Je zou kunnen zeggen dat de partners hierdoor ook een rol in de training hebben gehad. Op de feestelijke afsluiting gingen een paar mannen zelfs met de hapjes rond.’

Empowerment

Tijdens die feestelijke afsluiting van de pilot werden de stappen die de vrouwen hebben gezet, ook goed zichtbaar. ‘We hebben de vrouwen gevraagd om het podium op te gaan en over zichzelf te vertellen. En dat hebben ze állemaal gedaan. Ze hebben geleerd om zichzelf op de voorgrond te plaatsen.’

Ook gaven de vrouwen aan allemaal iets met (vrijwilligers)werk te doen. Dat is volgens Wijnia tekenend door de groep. ‘Als je vrouwen in beweging krijgt, zijn ze niet meer te stoppen. Eén vrouw maakte spierballen met haar armen en zei: “Ik ben een sterke vrouw geworden!” Dat maakt me toch heel trots’, zegt Wijnia. ’Deze vrouw is 120% analfabeet, heeft acht kinderen en was bij iedere les aanwezig!’

Ook Aukema sluit de pilot tevreden af. ‘Het is jammer dat we de gezinsmigranten niet hebben kunnen bereiken. Maar de andere twee groepen nareizigers waren een groot succes! Een ervaring die we meenemen bij de voorbereiding op de nieuwe wet.’