Pilots inburgering van start tot finish, deel 4: Duale trajecten en kwetsbare groepen in duale trajecten

De gemeenten Hengelo, Borne en Haaksbergen hebben in samenwerking met het ROC van Twente een duaal traject opgezet. Hierbij werd, naast taallessen en diverse werkcomponenten, ook ingezet op zelfredzaamheid en branchegerichte vakscholing. ‘Onze verwachting dat duale trajecten helpen om sneller de taal te leren en in te burgeren, is waargemaakt’, vertellen projectleider Roel Prins van de gemeente Hengelo en Sander Blumink van het ROC van Twente.

Binnen de pilot volgden de deelnemers een weekvullend programma, dat bestond uit:

• taalles in het kader van de inburgering;
• een module zelfredzaamheid;
• branchegerichte vakscholing. Deze praktijklessen waren gericht op verschillende branches als techniek of de zorg;
• (vrijwilligers)werk. Hierdoor participeert de deelnemer in de samenleving, wat de inburgering zal bevorderen.

Gaandeweg de uitvoering is besloten om het programma van vijf naar vier dagdelen per week te wijzigen, omdat het programma voor sommige deelnemers te druk was.

De verwachtingen van het traject waren een versnelde taalverwerving, een actieve houding van de statushouders door participatie en een brede integratie van de deelnemers. ‘Ondanks de impact van corona zijn onze doelstellingen gehaald’, aldus Prins.

Module zelfredzaamheid

Bijzonder aan dit traject is de toevoeging van de module zelfredzaamheid. Dit zijn bijvoorbeeld lessen over onderwerpen zoals gezondheid, financiële zelfredzaamheid, solliciteren, jezelf presenteren en studie- of werkoriëntatie. Hiermee worden mogelijke belemmeringen voor arbeidsparticipatie verminderd en wordt participatie bevorderd. Blumink: ‘We hebben bijvoorbeeld een EHBO-les gegeven. Eerst waren de deelnemers sceptisch, maar achteraf zijn ze heel blij de lessen gevolgd te hebben. Nu weten ze hoe ze op bepaalde situaties moeten inspelen en bijvoorbeeld 112 kunnen bellen.’

Samenspel tussen betrokken partijen

Naast de taallessen en de module zelfredzaamheid kregen de kandidaten branchegerichte vakscholing. De vakscholing liet deelnemers kennismaken met het werk in verschillende branches en hier basisvaardigheden in opdoen, waarmee ze zich in de toekomst kunnen profileren richting potentiële werkgevers. Daarnaast is er specifiek aandacht voor vaktaal in deze lessen. Blumink: ‘Mensen leren in de praktijk de (vak)taal vaak sneller en zien de gebruiken, normen en waarden die we in Nederland hebben. Wat de inburgering ten goede komt.’

Daarnaast zijn Prins en Blumink erg positief over het samenspel tussen de betrokken partijen en vinden het een meerwaarde in dit project. ‘Ik denk dat dat de kracht is van de nieuwe inburgering,’ zegt Blumink, ‘dat er samenspel moet zijn en je dingen kunt afstemmen.’

Door goed samenspel tussen de betrokken partijen werd het talent voor lassen ontdekt bij een statushouder: tijdens praktijklessen kwamen ze er bij het ROC achter dat een jongen uit Syrië erg goed kon lassen. Deze informatie is toen besproken met de werkcoach en de klantmanager. De statushouder heeft vervolgens met een cursus lassen een diploma gehaald en hierin ook werk gevonden. Blumink: ‘In de praktijk kom je daarachter, met alleen taallessen was dit nooit ontdekt.’ ‘Het was een mooi samenspel tussen de docent van het ROC, de werkcoach en de klantmanager van de gemeente. Door de AVG (bescherming persoonsgegevens) kun je tegenwoordig weinig informatie uitwisselen. Op het moment dat je dit wel kan doen, kun je de inburgeraar veel beter helpen’, aldus Prins.

Inburgeringswet vs Participatiewet

Goed samenspel tussen alle partijen bleek ook erg belangrijk om eventuele teleurstelling bij statushouders te voorkomen tijdens de zoektocht naar een baan. Blumink: ‘Bij inburgering ga je uit van wensberoepen, je bereidt mensen voor op een baan op basis van hun wensen. Maar bij de gemeenten, die ook werken vanuit de Participatiewet, blijkt soms achteraf dat statushouders zijn opgeleid voor een bepaald beroep waar nauwelijks werk in is. Voor het ROC is het dan prettig om dit met de gemeente af te stemmen. Zo voorkom je dat wij mensen opleiden voor beroepen waar geen werk in is en worden teleurstellingen voorkomen.

Online onderwijs

Net als bij vele andere projecten, had corona ook in Hengelo een grote impact. Praktijkgedeelten konden niet fysiek plaatsvinden en het was lastig om een stage-, werk-, of vrijwilligersplek te vinden. Het onderwijs ging online door. Dit werkte goed voor jonge, gemotiveerde deelnemers. Maar anderen bleven achter. Blumink: ‘We moeten alles nog evalueren, maar er valt een aantal dingen op. Het heeft veel met motivatie en leervermogen van de deelnemers te maken. Online onderwijs kan een aanvulling zijn of een optie als mensen ziek zijn, maar het kan nooit het fysieke onderwijs vervangen.’

Prins: ‘Ondanks de vele belemmeringen door corona kunnen we wel zeggen dat de verwachting is waargemaakt dat in een duaal traject mensen sneller de taal leren.’ Blumink is het hiermee eens, maar vindt het nog steeds heel jammer dat ze het niet volledig hebben kunnen afmaken: ‘Want ik geloof echt in deze aanpak!’

Hoewel de pilot officieel al beëindigd is, willen Prins en Blumink doorgaan met de pilot. Zo kan het beoogde aantal van 50 kandidaten alsnog worden behaald in plaats van de 32 kandidaten die meededen.