Pilots inburgering van start tot finish, deel 4: Duale trajecten en kwetsbare groepen in duale trajecten

In de gemeente Arnhem was niet het leren van de Nederlandse taal, maar juist de leerwerkplek het uitgangspunt. ‘Zo kom je veel met de Nederlandse taal in aanraking en leer je die gewoon makkelijker, beter én op een hoger niveau’, vertelt Wilco Polman, projectleider pilot Duale trajecten bij gemeente Arnhem. Tijdens de coronapandemie werkten de inburgeringsplichtigen onder andere in een mondmaskerfabriek. ‘Hier merkten we hoe belangrijk het is dat gemeente en uitvoerder goed met elkaar schakelen.’

Richtingen

De deelnemers hadden de keuze uit twee beroepsrichtingen: horeca of productie. Voor de richting horeca is een echt restaurant geopend waar statushouders onder begeleiding konden leren hoe het is om in de horeca te werken. Met de coronamaatregelen bleek het wel erg lastig voor het restaurant om goed te kunnen functioneren. ‘We hebben daarom geprobeerd om situaties na te bootsen; hoe ga je bijvoorbeeld met gasten om. Toen we startten met een tweede groep, mocht het restaurant gelukkig al vaker open.’ De richting productie is wel meteen goed van de grond gekomen. ‘Tijdens de coronapandemie heeft Refugee Company een mondmaskerfabriek opgezet’, legt Polman uit. ‘Daar wordt volop geproduceerd. De fabriek voldoet ook aan alle strenge hygiënevoorschriften, en dat is heel belangrijk in dit werkveld!’

Strak samenspel

Op de leerwerkplekken bleek het samenspel tussen de PIP-coach vanuit de gemeente en de begeleider op de leerwerkplek erg belangrijk. ‘Stel, een statushouder heeft geen vervoer. Dan kan de begeleidende partij dat niet meteen oplossen, maar de gemeente kan misschien wel een fiets regelen’, legt Polman uit. ‘Maar bijvoorbeeld ook als een statushouder meerdere malen of verwijtbaar afspraken uit het PIP niet nakomt, dan kan alleen de gemeente ingrijpen. Daarvoor moeten gemeente en uitvoerder regelmatig met elkaar schakelen.’

Daarbij is het volgens Polman ook belangrijk om een duidelijk aanspreekpunt te hebben voor de statushouders. ‘Doordat er verschillende partijen betrokken zijn, ziet een nieuwkomer soms door de bomen het bos niet meer. Je moet ‘ons’, de gemeente, daarom zien als een soort huisarts: de PIP-coach heeft van alles een beetje verstand en kun je voor alles bellen. Maar als we een specialist nodig hebben dan halen we die erbij. Bijvoorbeeld voor taal of kinderopvang.’ 

Regiefunctie gemeente

In de nieuwe Wet inburgering wil de gemeente Arnhem meer onderdelen van het PIP uitbesteden aan andere partijen en zelf meer regie voeren over het inburgeringsproces. ‘In het verleden hebben we gemerkt dat veel partijen op een specifiek gebied heel erg hun best doen voor een statushouder,’ zegt Polman, ‘maar de samenhang met andere programma’s ontbreekt vaak. Soms hebben mensen taallessen op tijden waarvan wij denken dat ze eigenlijk zouden moeten werken, of zijn roosters niet op elkaar afgestemd. Vanuit de rol van regisseur kunnen we daar veel strakker op sturen.’

Vervolg na pilot

Met het afronden van de pilot is nog geen einde gekomen aan de begeleiding van de deelnemers. De pilot was onder de noemer van ‘Fase 1’ onderdeel van een uitgebreid programma van drie jaar. De komende tweeënhalf jaar werken de deelnemers aan nieuwe leerdoelen, passend bij het niveau van taal en functioneren. Arbeidsontwikkelbedrijf Scalabor coördineert de begeleiding van dit vervolgtraject. ‘Het doel van het totale traject is dat 70% van de deelnemers straks voldoet aan hun inburgeringsplicht’, zegt Polman. ‘De lessen, die we in deze pilot hebben opgedaan, verwerken we in het nieuwe programma. We zijn nu bezig met aanbestedingen voor aanbieders zoals taalscholen. Hopelijk kunnen we volgend jaar duale trajecten organiseren, waarbij we nog meer de rol van regisseur pakken.’