Handreiking briefadressen en het voorkomen van dakloosheid

De remigrant komt na een verblijf in het buitenland (onvoorbereid) terug naar Nederland en heeft geen huis of adres. Een remigrant heeft een Nederlands paspoort of een verblijfsstatus in Nederland. Hoewel hier het woord ‘remigrant’ is gebruikt hoeft het niet te gaan om iemand die terugkeert naar Nederland. Wanneer iemand rechtmatig in de Europese Unie verblijft en zich in Nederland wil vestigen, kan iemand een (brief)adres aanvragen. Soms vragen mensen daarbij zowel om huisvesting als om een adres.

Effect van gemeentelijk beleid

“Mensen staan soms op de stoep en vragen: ik heb geen huis, kunt u mij helpen? Maar als gemeente hebben we ook geen huis voor ze.” Bij deze verzoeken starten gemeenten vaak een onderzoek: heeft iemand al eerder als ingezetene ingeschreven gestaan in Nederland, zijn er vrienden of familie? Eén van de gemeenten heeft hiervoor een speciaal interventieteam opgericht, dat de remigranten helpt met het vinden van een structurele oplossing. In de tussentijd ontvangen zij (tijdelijk) een briefadres.

Wanneer remigranten logeren bij familie, wordt dit adres als woonadres opgenomen in de BRP. Ook in deze situaties is contact tussen Burgerzaken en Werk & Inkomen van belang, om in beeld te krijgen of dit kan leiden tot consequenties voor uitkering, toeslagen, schuldhulpverlening of schuldsanering bij de logee of de hoofdbewoner. Voor deze consequenties kan dan wellicht een maatwerkoplossing worden gevonden.

Wanneer remigranten geen vaste verblijfplaats heeft, moet een briefadres worden verstrekt wanneer de betrokkene rechtmatig in Nederland verblijft. Het is niet mogelijk een aanvraag af te wijzen en daarbij de aanvraag door te verwijzen naar een ‘krimpgemeente’ waar huisvesting eenvoudiger te vinden is. Wanneer een uitkering wordt verstrekt, geven sommige gemeenten hierbij wél aan dat die voorwaardelijk wordt afgegeven: zodra men in een andere gemeente woonruimte vindt, moet die woonruimte worden geaccepteerd en moet in die gemeente een uitkering worden aangevraagd.

In het geval van de voorbeeldcasus is de betrokken gemeente door de rechter gesommeerd te zorgen voor het gezin uit Somalië en hen een adres te verschaffen, aangezien zij rechtmatig in Nederland verbleven. “Dat betekende: hem in een hotel opnemen en een briefadres geven.” (1)

Toepassing afwegingskader

wanneer een inwoner (ook) binding heeft met een andere regio is dit geen argument om een aanvraag af te wijzen. Ook al heeft een remigrant eerder in een andere regio van Nederland gewoond, wanneer de aanvraag wordt gedaan in de betreffende gemeente én de persoon rechtmatig in Nederland verblijft (2), moet de gemeente zorg dragen voor een inschrijving in de BRP. Dat kan met een woonadres, bijvoorbeeld wanneer men bij familie kan inwonen, of met een briefadres als er geen vaste woon- of verblijfplaats is. Een remigrant niet inschrijven of door laten reizen naar een krimpgebied is niet mogelijk.