Verslag Divosa Voorjaarscongres 2022

Professionals met lef, buiten de lijntjes kleuren en verbinding: het zijn termen en woorden die regelmatig over het podium vliegen tijdens het Divosa Voorjaarscongres. Tijd voor een heel ander geluid, betoogt Fenna van Marle vurig. ‘Waarom moeten professionals buiten de lijntjes kleuren? Dat is toch de omgekeerde wereld? Dan is er toch iets mis met die lijntjes?’

Psycholoog en criminoloog Van Marle doet onderzoek naar de maatschappelijke impact van sport en beweging. Maar daar gaat ze het niet over hebben vandaag. Liever brengt ze de zaal zelf in beweging met scherpe observaties over hoe er wordt gewerkt in het sociaal domein. Neem nou bijvoorbeeld eens het woord verbinden. ‘Het lijkt wel een toverwoord in het sociaal domein. Er zijn complete functies en community’s gebouwd rond die term. En het is natuurlijk ook prachtig, maar we zijn de bedoeling ervan kwijtgeraakt. Wat zijn we nou eigenlijk met elkaar aan het verbinden? Het is tijd om de zin en de onzin ervan te scheiden.’

Inleven

Het begint er volgens Van Marle mee dat je luistert naar de mensen in de wijken en je in hen inleven. ‘Wij zijn niet zo anders dan de mensen voor wie we werken. Wij verbinden ons bijvoorbeeld graag met mensen die op ons lijken, maar van mensen in aandachtswijken verwachten we dat zij zich mengen met mensen met allerlei verschillende achtergronden.  Verbinding en ontmoeting is pas waardevol als je iets in een ander herkent, dat geldt voor iedereen. Ook voor de relatie tussen professionals en inwoners. Eerst moet je wéten dat er een buurtsportcoach is, dan moet je je er nog in herkennen en er open voor staan en dan moet je hulp ook nog willen. Het lijkt soms alsof mensen niet willen. Maar dat is vaak het resultaat van geen hulp kunnen vinden, veel afwijzingen en teleurstellingen. Uiteindelijk willen mensen dan niet meer, maar zo begint het niet.’

Waar heeft u behoefte aan?

In de wijken ligt volgens Van Marle het startpunt voor echte impact. En dan doelt ze niet op de zoveelste bewonersenquête. ‘In zoveel aandachtswijken struikel je over initiatiefnemers die aan bewoners vragen waar zij behoefte aan hebben. Een collega vroeg onlangs aan een mevrouw op een bankje waar zij behoefte aan had en ze bleek de derde professional die op die dag dezelfde vraag stelde.’ En wat doen we vervolgens met die informatie? ‘Als we steeds aan mensen vragen wat ze willen, maar daar vervolgens niets mee te doen, haken mensen af.’ 

Logica van de wijk

Niet alleen het doel van verbinden is essentieel, ook de timing doet er toe. Wie zich tijdens een project afvraagt of hij inwoners voldoende heeft betrokken, is volgens Van Marle al te laat. ‘Begin er direct mee. Maak samen met inwoners plannen, werk echt samen. En denk daarbij vanuit de logica van de wijk, niet vanuit de logica van beleid.’

Een voorbeeld: ‘In Den Haag werd er in een wijk weinig buiten gespeeld, vooral de speelveldjes bleven leeg. Beleidsmakers stonden al klaar om te bedenken welke initiatieven ze daar op los zouden kunnen laten. Toen ze echter even met een inwoner gingen praten, bleek er veel overlast van ratten te zijn in die groenstroken. Als je dat niet aanpakt, gaat geen initiatief slagen. Dat is de logica van de wijk. Pas dan begrijp je wat er echt aan de hand is.’ En daarom pleit Van Marle voor een nieuwe term in het sociaal domein: ‘Meten is weten en verbinden is begrijpen. We moeten verder kijken dan verbinden om te verbinden, we moeten echt begrijpen wat er aan de hand is.’  

Omgekeerde wereld

En dan is er nog zo’n term waar je bij Van Marle niet mee aan moet komen: de professional met lef. ‘Waarom moeten professionals over lef beschikken? Waarom moet er moed nodig zijn om gewoon je werk te kunnen doen? We zouden het professionals juist makkelijk moeten maken om te kunnen doen wat nodig is. Misschien is er wel iets mis met de lijntjes. We blijven het maar hebben over targets, output en criteria.’

‘Op bestuurlijk niveau kunnen mensen prachtig over de bedoeling ervan praten. In de uitvoering kunnen ze dat ook, maar daar tussenin gaat er iets mis. We zijn er te veel mee bezig om te verantwoorden naar subsidieverstrekkers of leidinggevenden. Dat ik een kop koffie heb gedronken met een buurtbewoner kan ik niet kwijt in mijn systemen, maar dat ik hier op het congres van Divosa sta, dáár scoor ik mee.’

Gelach in de zaal. En een piepklein beetje ongemak. Vlak boven het podium hangt een levensgrote vlinder, het symbool van dit Voorjaarscongres. De vlinder landt bijna in een vijver met een rimpelloos oppervlak. Van Marle heeft er zojuist een paar prachtige stenen in laten plonzen.

Terugkijken