Divosa Monitor Vroegsignalering Schulden • Jaarrapportage 2022

In de Divosa Monitor Vroegsignalering Schulden kijken we naar vier partijen die vroegsignalen aanleveren aan alle gemeenten: woningverhuurders, zorgverzekeraars, drinkwaterbedrijven en energiebedrijven. Inmiddels lopen er ook pilots met hypotheekverstrekkers en signalen vanuit de gemeentelijke belastingen. Omdat het hier om pilots bij een beperkt aantal gemeenten gaat, laten wij deze in deze Jaarrapportage buiten beschouwing.

Iets minder dan de helft van de signalen is afkomstig van zorgverzekeraars. Een mogelijke verklaring voor het relatief hoge aandeel is dat een zorgverzekering voor iedereen van 18 jaar en ouder verplicht is en op persoonsniveau wordt afgesloten. Er zijn dus meer mensen met een zorgverzekering op hun naam dan met een energie-, drinkwater- of huurovereenkomst. Daarnaast is de zorgverzekering een van de eerste rekeningen die niet meer wordt betaald bij beginnende betalingsachterstanden (zie bijvoorbeeld Nibud, 2022).

Gedurende het jaar is de verdeling van signalen over de signaalpartners redelijk stabiel. Uitzondering is februari 2022: in die maand is 38% van de signalen afkomstig van energiemaatschappijen en 33% afkomstig van zorgverzekeraars (tegen respectievelijk 19% en 45% gemiddeld). Bij de energiemaatschappijen gaat het om een administratieve fout in de levering. Omdat de gemeenten de signalen wel hebben opgevolgd, zijn deze signalen hier wel terug te zien.

De situatie in februari is ook terug te zien in onderstaande figuur: terwijl het aantal signalen bij energiemaatschappijen piekt, is het aantal zorgsignalen per 1000 inwoners in februari op z’n laagste punt.

Vanaf 1 december 2022 is afgesproken dat energiemaatschappijen al vanaf 30 dagen na het ontstaan van de betalingsachterstand signalen mogen afgeven; dit kon daarvoor pas na 50 dagen. Ook mogen energiemaatschappijen en drinkwaterbedrijven sinds 1 december 2022 ná 100 dagen een signaal geven over een betalingsachterstand, als dat niet eerder kon. Dit kan tot meer vroegsignalen leiden. Dit is in december nog niet terug te zien in de cijfers, maar is mogelijk ook te snel na de herziening van de afspraken.