Handreiking Opzetten trainingsaanbod ondermijnende criminaliteit en het sociaal domein
Laatste update:2 Workshops
2.2 De AVG als hulp, niet als belemmering
Samenwerking binnen het sociaal domein en tussen het sociaal domein en veiligheidsdomein is cruciaal bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Die samenwerking stagneert als professionals door de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) denken dat ze geen informatie kunnen uitwisselen. Maar als je goed weet welke eisen de AVG stelt en welke mogelijkheden de AVG biedt om veilig informatie uit te wisselen, hoeft de AVG geen belemmering te zijn.
Veel medewerkers worstelen met de AVG. Dat de AVG ook eisen stelt aan de organisatie van samenwerking, weten velen niet. Daardoor is vaak niet duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is. Wist je bijvoorbeeld dat je juist enorm in de problemen kunt komen als je niéts doet?
Hoe geef je deze workshop vorm?
Het kennisdeel
Divosa werkte in de pilotgemeenten samen met AVG-expert Jolanda van Boven als docent voor deze workshop. Van Boven stelt dat de AVG de mooiste wet is die er bestaat, die juist wind in de zeilen geeft om samenwerking mogelijk te maken. En dat is nodig als het gaat om ondermijning
In de praktijk
Hoe geef je het geleerde vervolgens vorm in de praktijk? Dat kan bijvoorbeeld door middel van een risicobeoordeling (Data Protection Impact Assessment, DPIA) van de gegevensverwerking. Dat is de ‘proef’ van het nieuwe samenwerken.
Dit proces kun je op een aantal manieren vormgeven, afhankelijk van wie precies meedoen. Dat kan het gemeentelijk sociaal domein zijn, met of zonder veiligheidsdomein, of met externe partners. Het gaat om het formuleren, doorleven, verkennen van gezamenlijk handelen.
Hiervoor kun je procesbegeleiding inzetten met intervisie, leertafels, collegiale coaching, casuïstiekbespreking, dilemmakaarten of een ander passend instrument. Met de meeste van deze instrumenten hebben gemeenten al ervaring.
Voor meer informatie over casuïstiekbespreking en dilemmakaarten, zie:
In de tien pilotgemeenten is dit proces door tijdgebrek niet helemaal doorlopen. Wel werd duidelijk dat zich in dit proces allerlei onverwachte hobbels aandienen. Zo blijken professionals vanuit Wmo of Jeugd de ‘mores’ van een gemeentelijke organisatie niet altijd goed te kennen, waardoor ze complexe opgaven niet goed verder kunnen brengen. Verder komt voor dat professionals uit het veiligheids- en sociaal domein allerlei onuitgesproken oordelen hebben over elkaar. En niet zelden is de kwaliteit van de verslaglegging onvoldoende.
We kwamen erachter dat in onze verslaglegging veel tijd gaat zitten, dat er heel veel staat waaraan we niets hebben en dat er niet staat wat we wel nodig hebben. Het is vaak een ‘en toen en toen’ verhaal, maar geen uitleg waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt. Daarom hebben we nu een cursus verslaglegging ingezet.
Het is belangrijk om alle hobbels die je samen tegenkomt serieus te nemen. Bedenk daarbij dat iedere hobbel die je laat liggen, in de uitvoering vaak een serieuze belemmering vormt bij de aanpak van een probleem.
Het werken aan bovengenoemde punten overstijgt het onderwerp ‘omgaan met de AVG’ en is een forse kwaliteitsinvestering in allerlei aspecten van de organisatie. Investeren in die kwaliteit blijkt vaak geen overbodige luxe. De complexiteit van de problemen die zijn terechtgekomen bij professionals is vaak te groot, wat een weerslag heeft op de kwaliteit van het geleverde werk. Dit maakt het ook ingewikkeld. Het goed toepassen van de AVG stelt hoge kwaliteitseisen aan gezamenlijk handelen.
Toch is het vaak mogelijk dat gegevens gedeeld kunnen worden met degenen die betrokken zijn bij de problematiek, ook buiten de eigen discipline. Juist om kwetsbare mensen die onbedoeld in de criminele wereld zijn terechtgekomen, te helpen. Verder hopen we dat het hiermee mogelijk wordt de aandacht naar een eerder stadium te verschuiven, namelijk naar het stadium dat er zorgen, maar nog geen grote problemen zijn.