Handreiking Verrekenen inkomsten uit parttime ondernemerschap

Een belangrijke stap in het pto-proces is het verzamelen van de jaarcijfers, de aangifte inkomstenbelasting en de daaropvolgende herberekening vanuit de gemeente of het bureau zelfstandigen. Zonder definitieve jaarcijfers is er namelijk geen verifieerbare grondslag voor gemeenten om het inkomen op vast te stellen.

Jaarcijfers verzamelen en aangifte inkomstenbelasting

Gemeenten verzamelen de jaarcijfers op verschillende manieren. In sommige gemeenten is het aan de klant zelf om de administratie op te zetten en aan te leveren. Andere gemeenten ondersteunen de klant hierbij, bijvoorbeeld met een administratieprogramma. Als de pto'er dit maandelijks bijhoudt, volgen de jaarcijfers simpelweg uit de administratie. Zo wordt ook direct duidelijk wat er moet worden ingevuld bij de belastingaangifte.

Tip! De administratietool van Zwolle en Leeuwarden kun je hier downloaden voor eigen gebruik (xls). In de oranje cellen in de tabel hieronder is onder ‘Resultaat uit overige werkzaamheden’ direct te zien welk inkomen moet worden opgegeven bij de belastingdienst.

Begeleiding bij de aangifte

Let op! Het kan zinvol zijn mensen te ondersteunen bij de IB-aangifte, zeker de groep pto'ers die last heeft van administratieangst. Inwoners blijken het in de praktijk lastig te vinden om hun inkomen goed te administreren. Ook hebben ze regelmatig moeite om in te schatten welke inkomsten en uitgaven wel en niet moeten worden opgegeven. Door klanten hierbij te begeleiden wordt direct voorkomen dat de inwoner door zo’n fout in de (soms grote) problemen komt met de Belastingdienst.

Boekhouders

Let op! Het komt regelmatig voor dat pto'ers een boekhouder inhuren voor hulp bij de boekhouding. Dat helpt inwoners vaak in hun organisatie, zeker de groep die moeite heeft met de administratie. Houd echter als gemeente/begeleider goed in gedachten dat boekhouders automatisch de regels van de Belastingdienst aanhouden. Dit kan betekenen dat de boekhouder méér zakelijke kosten aftrekt dan de gemeente zelf toestaat. Dit leidt vervolgens tot een verschil in de cijfers en kan een vordering betekenen voor de inwoner. Pto'ers zelf beseffen dit vaak niet, dus is het belangrijk dat hier goed bij voorgelicht en begeleid wordt. Zie ook Stap 5, D. Zakelijke kosten.

Aanslaggrens Inkomstenbelasting

Niet alle gemeenten zijn zich ervan bewust dat ook de pto'ers met lage inkomsten toch een IB-aanslag krijgen. De Aanslaggrens Inkomstenbelasting ligt hierbij op € 49 inkomstenbelasting, zie onderstaande tabel (2022). Dit betekent dat, zodra een pto'er meer dan € 135 aan inkomsten per jaar heeft verdiend, er het jaar daarop een aanslag Inkomstenbelasting volgt. Dat is dus al vrij snel het geval.

Let op! Er zijn meerdere gemeenten die geen IB-aangiftes ontvangen van hun pto'ers. Er wordt bijvoorbeeld gedacht dat inwoners geen IB-aangifte hoeven te doen en dat ze geen aanslagen ontvangen. Ook hebben sommige gemeenten de situatie van de inwoners niet helder in beeld doordat er (soms al jaren) geen contact is met de pto'er.

In bovenstaande gevallen is de kans vrij groot dat inwoners dan ook niet weten dat ze in principe met hun IB-aanslag bij de gemeente terecht kunnen. Als ze boven de aanslaggrens uitkomen, zullen zij de aanslag vermoedelijk uit eigen zak betalen. Hiermee komen ze qua inkomen dus onder de bijstandsnorm uit. Hoewel het misschien lijkt te gaan om kleine bedragen, voor mensen in de bijstand zijn een paar tientjes vaak van groot belang.

Herberekenen (eindafrekenen)

Idealiter doet de gemeente of het bureau zelfstandigen na het inleveren van de IB-aangifte een check op de gehele administratie van de pto'er plus de cijfers van de IB-aangifte. Deze worden met elkaar vergeleken en als er opvallende verschillen uitkomen wordt hier verder onderzoek naar gedaan. Wanneer de situatie helder is gaat men over tot de herberekening. De uitkomst van de herberekening is één van de volgende mogelijkheden:

• Een nabetaling
  Hiervan is sprake als uit de herberekening blijkt dat een pto'er nog recht heeft op een nabetaling vanuit de Participatiewet. Bij kloppende cijfers uit de administratie is dit hetzelfde bedrag als de aanslag inkomstenbelasting vanuit de Belastingdienst.
   
• Een vordering
  Mocht blijken dat er te weinig is verrekend, dan volgt er een terugvordering. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer een klant te weinig inkomsten heeft doorgegeven aan de gemeente.
   
• Status quo; geen actie nodig
  Hiervan is sprake wanneer een inwoner nul inkomsten heeft gehad of verlies heeft gedraaid.