Onderzoekscahier: arbeidsparticipatie jongeren met een beperking

Nederlandse Arbeidsinspectie, 2019

Beschrijving

De Inspectie heeft op verzoek van de Staatssecretaris van SZW onderzocht hoe gemeenten beschut werk uitvoeren en wat de resultaten tot nu toe zijn. De Inspectie heeft casestudies gehouden bij zes gemeenten en het UWV-kantoor uit hun arbeidsmarktregio. In elke casestudie zijn interviews gehouden met betrokken beleids- en uitvoerende medewerkers en met beschut werkers zelf. Daarnaast is een representatieve enquête uitgezet onder gemeenten en is een data-analyse uitgevoerd.

Conclusies

Dit zijn de belangrijkste conclusies:

• Sinds gemeenten per 1 januari 2017 tot op zekere hoogte verplicht zijn gesteld om beschut werkplekken te realiseren is het aantal plekken sterk gestegen. Er zijn wel grote verschillen tussen gemeenten in de mate waarin zij de ramingen voor hun gemeenten halen. In 2019 haalde 13% van de gemeenten de raming.
• Gemeenten menen over het algemeen dat beschut werk in een behoefte voorziet, maar ze vinden het totaal aan regelingen voor mensen met een arbeidsbeperking complex en vinden beschut werk een duur instrument voor een relatief kleine groep mensen. De meeste gemeenten menen dat het Rijksbudget per beschut werkplek tekort schiet. De Inspectie heeft echter onvoldoende inzicht gekregen in de kosten per plek, zodat zij daar geen conclusie over heeft kunnen trekken.
• De wijze waarop gemeenten beschut werk creëren, verschilt sterk per gemeente. De ene gemeente is actiever in het zoeken naar beschut werk kandidaten dan de andere. De meeste kandidaten komen van de Pro-Vso-scholen. Bij een aantal gemeenten is een goede samenwerking met die scholen, waardoor ze al in het laatste schooljaar een beeld hebben van de schoolverlaters. Opvallend is dat er relatief weinig beschut werk kandidaten vanuit de oude SW-wachtlijsten en arbeidsmatige dagbesteding gezocht en gevonden worden.
• De meeste gemeenten realiseren beschut werkplekken voornamelijk via de SW-infrastructuur (beschut werkers worden voor 85% geplaatst bij SW-bedrijven). Het is voor die gemeenten lastig om een plek te vinden voor beschut werkers waarvoor de SW-infrastructuur niet passend is. Een ander probleem is dat mensen die ‘net niet’ een positief advies beschut werk krijgen vaak zeer moeilijk te plaatsen zijn bij reguliere werkgevers.
• Verschillende gemeenten hebben creatieve oplossingen voor het vinden en plaatsen van beschut werkers. Bijvoorbeeld door een goede samenwerking met Vso- en Pro-scholen, door een ruim aanbod van werkervaringsplekken, en door beschut werkers  bij reguliere werkgevers te plaatsen (bijv. via social return on investment).

Zorgpunten

Het toekomstperspectief voor het realiseren van beschut werk kent enkele zorgpunten. SW-bedrijven zullen moeten investeren in de begeleiding van beschut werkers omdat het aantal SW-medewerkers (die mede de begeleiding van beschut werkers op zich nemen) afneemt en het aantal beschut werkers stijgt. Ook financieel zijn er zorgen. Is het budget wel toereikend? En de financiële prikkels in de budgetteringssystematiek van het Rijk werken averechts: ze stimuleren gemeenten niet om dure instrumenten in te zetten voor hun meest kwetsbare doelgroep.

Auteur

Inspectie SZW

Download

Evaluatie beschut werk (Rijksoverheid, november 2019)

(Download niet beschikbaar)