Pilotprogramma Veranderopgave Inburgering (VOI)

Werkwijze

In de regio Achterhoek wordt onderzoek gedaan naar de meerwaarde van sleutelpersonen. Deelnemende gemeenten zijn Oude IJsselstreek, Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, en Winterswijk. De gemeente Oude IJsselstreek is penvoerder.

In 2018 zijn 15 statushouders getraind tot sleutelpersoon gezondheid statushouders. In 2019 zijn 8 statushouders getraind als cultuurverbinder. De inzet van deze ervaringsdeskundigen is divers. Zij ondersteunen onder andere bij voorlichtingsbijeenkomsten voor de doelgroep, raadsleden of beleidsambtenaren over uiteenlopende onderwerpen als financiën, gezondheid en opvoeding. Daarnaast treden ze op als bemiddelaar bij individuele situaties op scholen of werk. Ze doen dit grotendeels op vrijwillige basis; een paar mensen hebben een tijdelijke betaalde functie.

Rapportage

• De inzet van sleutelpersonen in de inburgering (juli 2020 | pdf, 2,9 MB)

Video

• Opname van online herfstsessie Inzet van sleutelpersonen in de inburgering, 13 november 2020 

Interview

Een brug tussen nieuwkomer en gemeente

De meerwaarde van de inzet van sleutelpersonen bij de inburgering onderzoeken en kijken hoe zij ondersteund en gesetteld kunnen worden in de regio, dat was de opdracht die de regio Achterhoek aan het Verwey-Jonker Instituut gaf. Adviseur sociaal domein bij de gemeente Oude IJsselstreek Renske Waardenburg vertelt: ‘We vonden het als regio belangrijk om met sleutelpersonen te werken, omdat we merkten dat we als gemeente soms verkeerd overkomen in de communicatie. Sleutelpersonen kunnen een brug slaan tussen de nieuwkomer en de gemeente.’

Sleutelpersonen nemen volgens het onderzoek verschillende rollen aan: vertaler, verbinder, voorlichter, activeerder, vertrouwenspersoon en voorbeeldfunctie. Waardenburg: ‘Letterlijke vertaling door een tolk is niet altijd toereikend, soms moet ook de context van de boodschap verder toegelicht worden.’

Dynamiek

Opvallend was de dynamiek die een onderzoek met zich meebracht. Doordat er onderzoek werd gedaan, ontstond er bijvoorbeeld een samenwerking tussen Pharos en VluchtelingenWerk. Beide partijen geven trainingen aan de sleutelpersonen. ‘Het onderzoek heeft ook duidelijk gemaakt dat er verschillende soorten sleutelpersonen zijn, niet iedereen is in te zetten bij iedere activiteit. Het is voor ons duidelijk geworden op welke plekken we nu sleutelpersonen gebruiken en waar we ze voor de nieuwe Wet inburgering op in willen gaan zetten’, vertelt Waardenburg. Ze denken daarbij een inzet bij de brede intake, het PVT en de MAP. ‘Juist op het moment dat mensen nieuw zijn in de gemeente en nog niet goed weten wat er gebeurt.’

Spanningsveld

Het onderzoek maakte ook een spanningsveld zichtbaar tussen het formaliseren van de functie aan de ene kant en het vrijwillige karakter aan de andere kant. Een aantal sleutelpersonen gaf bij de onderzoekers aan dat zij graag betaald wilden worden voor hun inzet. Er wordt wel gekeken naar betaalde functies met een takenpakket en functieomschrijving waarbij dan ook gesolliciteerd moet worden. ‘Maar niet iedere vrijwilliger kan betaald worden, daar is geen budget voor. Het werk is belangrijk, maar in het brede sociale domein zien we belangrijke rollen weggelegd voor vrijwilligers. Waardering van vrijwilligers is belangrijk, we proberen dat zo goed mogelijk te doen.’

Tip: diverse groep inzetten

Een belangrijke tip die Waardenburg aan andere gemeenten mee wil geven, is het vormen van een diverse groep sleutelpersonen, die ingezet worden bij de start van de inburgering. ‘Met een diverse groep kunnen nieuwkomers van zoveel mogelijk verschillende achtergronden profiteren van deze aanpak. Voor landelijke regio’s zoals de Achterhoek is daarbij samenwerking tussen de gemeenten een meerwaarde. Probeer het als kleine gemeente niet allemaal alleen te doen,’ adviseert Waardenburg.