Rapportage Monitor Vroegsignalering Schulden

Sinds 2012 zijn gemeenten verantwoordelijk voor het ondersteunen van mensen met financiële problemen. Dit is geregeld in de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs). Uit cijfers van het CBS blijkt dat op 1 oktober 2020 7,6% van de Nederlandse huishoudens geregistreerde problematische schulden had. Dat zijn 614 duizend huishoudens. Het tijdig signaleren van betalingsachterstanden (vroegsignalering) kan helpen bij het voorkomen van problematische schulden.

Sinds 1 januari 2021 zijn gemeenten met de inwerkingtreding van de nieuwe Wgs verplicht om vroegsignalen van betalingsachterstanden bij zogeheten vastelastenpartners (VLP’s) op te volgen en inwoners een hulpaanbod te doen. Op dit moment zijn woningverhuurders, drinkwaterbedrijven, energiebedrijven en zorgverzekeraars aangemerkt als vastelastenpartners.

Sommige gemeenten, zoals Amsterdam en Nijmegen, hadden al jaren afspraken met VLP’s over het aanleveren van vroegsignalen en namen naar aanleiding daarvan contact op met inwoners om hen hulp aan te bieden. In het kader van het project ‘Vroegsignalering schulden landt in Nederland’ hebben deze twee gemeenten samen met PLANgroep, Asessor en Bureau EV vanaf 2019 gemeenten op verschillende wijzen ondersteund met het landelijk opzetten en inrichten van vroegsignalering. Een deel van de Nederlandse gemeenten is, als gevolg van een wijziging van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening waarbij vroegsignalering een wettelijke taak is geworden, in 2021 gestart met het opvolgen van vroegsignalen, een ander deel van de gemeenten heeft hier al langer ervaring mee.

Per 1 juli 2021 is de landelijke projectgroep opgeheven en zijn de werkzaamheden belegd bij VNG Realisatie, NVVK en Divosa. Divosa onderhoudt en ontwikkelt de Divosa Monitor Vroegsignalering Schulden verder tot in ieder geval juni 2025 met subsidie van het ministerie van SZW. Divosa werkt hierbij samen met Significant Insights.

Deze  rapportage biedt een eerste overzicht van de uitvoering van vroegsignalering bij gemeenten op basis van de cijfers uit de Monitor Vroegsignalering Schulden in de periode van januari tot en met september 2021.

De inleiding schetst de context van vroegsignalering en sluit af met een leeswijzer voor de verdere rapportage.